Eindeloos IJsland

Land van extremen

Hoewel gelegen tegen de Poolcirkel, “Iceland is hot and cool” tegelijk, dankzij de warme Atlantische golf- en luchtstroom èn de geologische activiteit op de breuklijn van de Europese en Amerikaanse aardplaat. Gletsjers en gure wind worden vergezeld door vulkanen, geisers en heetwaterbronnen, en in de winkels hangen de handschoenen gebroederlijk naast de zonnebrillen. IJsland is een land van extremen.

Tekst en foto’s: Nanny Schutte

De eerste aanblik verraadt niets van de spectaculaire natuurverschijnselen; het uitgestrekte lavalandschap is schaars begroeid met mos, ruig en onherbergzaam. Je kunt er uren rijden zonder iets bijzonders te zien. Bergen zijn veelal van gelijke hoogte, als enorme muren. Alsof je op een andere planeet beland bent. Alleen de uitstekende ringweg 1 wijst op menselijke activiteit en leidt je naar de bewoonde wereld, of naar de aansluitende kleinere wegen landinwaarts, naar de parels van IJsland.

Vulkanische activiteit
IJsland is ontstaan door vulkaanuitbarstingen op de oceaanbodem. Het land is eenvoudig het gedeelte van de Midden-Atlantische rug dat boven water uitsteekt en nog altijd ‘in de maak’; doordat de aardplaten uit elkaar drijven, groeit het met gemiddeld twee centimeter per jaar. Dat gaat gepaard met voortdurende geologische activiteit; vulkaanuitbarstingen (gemiddeld eens per vier jaar ergens in het land), warmwaterbronnen, pruttelende modderpoelen en stomende openingen in een door mineraalafzettingen prachtig gekleurde rotsbodem.
Zelf vond ik het een bijzondere ervaring te wandelen over de enorme zwarte, nog steeds dampende, lavavlakte in Krafla/Mývatn in het noordoosten, en te badderen in de hotspring van Landmannalaugar in het zuiden. Eveneens spectaculair was de afdaling in de Thrihnukagigur vulkaan vlakbij Reykjavik. Na de laatste uitbarsting 5000 jaar geleden is er op wonderlijke wijze een prachtig gekleurde grot ontstaan, 120 meter diep, bereikbaar middels een open kabellift. Verder zijn er natuurlijk de geisers. De Strokkur in Geysir, ook niet zo ver van Reykjavik, spuit iedere 3 tot 7 minuten het kokende water tot zo’n 30 meter omhoog. Met een geluksshot heb ik de blauwe bubbel, die ontstaat vlak vóór de uitbarsting, vastgelegd.

IJsland2a   IJsland2b

De natuurlijke heetwaterbronnen zorgen voor warm water voor douche en radiator (en ijsvrije wegen!), alsmede voor verwarmde kassen waarin voedsel verbouwd wordt – de grootste bananenplantage van Europa ligt in IJsland! De stoom wordt gebruikt om elektriciteit mee op te wekken. Desalniettemin wordt deze bron pas sinds de oliecrisis in de vorige eeuw gebruikt! Het land zou volledig zelfvoorzienend kunnen zijn, maar is wat dat betreft vergelijkbaar met de rest van de, aan olie verslaafde, wereld…

Gletsjers en watervallen
Vanwege de ligging van het land ligt de sneeuw niet al te hoog. Veel bergen zijn dan ook bedekt met sneeuw en ijs (wat een vulkaanuitbarsting des te schadelijker maakt, vanwege de zeer omvangrijke water- en modderstromen die op gang gebracht worden). Uit de gletsjers ontstaan rivieren met enorme watervallen, waar je vanwege het grillige landschap vaak héél dichtbij kunt komen. Meerdere malen hebben we pal aan het begin ervan gestaan, waar het water nog rustig kabbelt, of aan het eind, waar je er soms onderdoor of achterlangs kunt lopen. Het opspattende water is meestal al van verre te zien en zorgt bij zonnig weer nogal eens voor een prachtige regenboog, zoals bij de ‘gouden waterval’ Gullfoss.

IJsland1

Sterk in trek
IJsland heeft zich binnen een eeuw ontwikkeld van een geïsoleerd, armoedig, nog Middeleeuws land, tot een welvarende en hoogontwikkelde staat. Eeuwen bestond het land enkel van agrarische activiteit – schapen voor vlees en wol, koeien voor melk. In de vorige eeuw werd visserij de belangrijkste bron van inkomsten, tòt dit jaar, nu de toeristische sector deze positie overneemt. Hotels worden uit de grond gestampt om de duizenden toeristen die van over de hele wereld naar IJsland komen te kunnen herbergen. Keerzijde ervan is de schade die zij aanrichten en het onderhoud aan bijvoorbeeld infrastructuur. Er zijn daarom bewegingen gaande die een ‘nature fee’ willen invoeren… Naast genoemde natuurwonderen zijn de excursies naar papegaaiduikers (ook gezien) en walvissen (niet gezien, ondanks een woeste boottocht over de Noordelijke IJszee) populair. En de stad Reykjavik niet te vergeten. De IJslanders zijn trots op hun land en vertellen ook graag de sages over trollen en elfen – die ontstaan als vanzelf in de eindeloze, donkere winters. Daar tegenover staan echter zomers met eindeloos daglicht. Dit land van extremen is beslist een bezoek waard!

Plaats een reactie op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.