Is duurzaam duur?

Ecocide

Zoeken naar balans

Mensen die afhaken zo gauw het over duurzaamheid gaat: “duurzaam = duur”. Hebben zij gelijk? Wel als je duurzaam één op één vertaalt met het inslaan van ecologische en/of fair trade artikelen. Maar voor wie verder kijkt, zich werkelijk verdiept in de noodzaak van verduurzaming en daar actief aan wil bijdragen, zijn er veel mogelijkheden om te verduurzamen die ook financieel perspectief bieden.

Door Nanny Schutte

Duurzaamheid betreft de levensvatbaarheid op onze planeet op de lange termijn. Uitgaande van de people-planet-profit-definitie gaat het om balans tussen sociale, ecologische en economische gevolgen van het menselijk handelen; welvaart die niet ten koste gaat van anderen en van onze planeet, zodat ook toekomstige generaties in hun behoeften kunnen voorzien. Wat welvaart is, moet ieder voor zich bepalen. Feit is dat ons huidige welvaartspeil samenhangt met een economie die vooral gericht is op consumptie. In plaats van produceren wat we nodig hebben, moeten we consumeren om de economie draaiende te houden! Met als gevolg dat de milieubelasting, het grondstof- en energiegebruik de draagkracht van de aarde overstijgt. Met andere woorden: we brengen ernstige schade toe aan de natuur en vergeten dat we daar als mens ook deel van uitmaken…

Olifant door de porseleinkast
Het proces van verduurzaming confronteert ons met ons eigen aandeel in de milieubelasting en ongelijke welvaartsverdeling. Al is dat grotendeels onzichtbaar; dat leuke shirt laat immers niet zien dat er in het productieproces 2700 (!) liter water nodig was, ook niet hoeveel pesticiden er in het milieu terecht kwamen en hoeveel mensen er ziek van werden. Die hamburger vertelt niet hoeveel gewassen er aan de koe gevoerd zijn, hoeveel water daarvoor nodig was en hoeveel bossen ervoor gekapt zijn. De reguliere productie is als een olifant die door de porseleinkast dendert, zonder dat we ons afvragen wie de schade betaalt. Ja, duurzaam geproduceerde producten zijn over het algemeen duurder, maar goedbeschouwd geldt dus dat de standaard producten te goedkoop zijn. Dit wordt overigens prachtig uiteengezet in de Story of Stuff, de documentaire die op speelse, heldere manier de belasting op people en planet laat zien:

Bewust consumeren
Duurzaam consumeren beperkt zich dus niet tot het vervangen van producten door ecologisch en fair trade. Hoewel het een stap in de goede richting is, blijft er immers sprake van grondstof- en energiegebruik – dat kàn ook niet anders. Consumeren is, ook onder de meest primitieve omstandigheden, nodig om te leven. Tot op zekere hoogte. En dáár gaat het om. Kopen we niet massaal (merk)artikelen in volgens de laatste trends? Om het al na korte tijd als afval van de hand te doen? De prijs van duurzaam is in de tweede plaats dus afhankelijk van hoe je met geld omgaat. Door je bewust af te vragen wat je nodig hebt en hoelang je er plezier van hebt, kun je besparen op impulsaankopen en overbodige uitgaven, wat geld oplevert om te kunnen investeren in duurzame kwaliteit. Dat geldt voor alles – levensmiddelen, kleding, speelgoed, elektronica, auto’s, water en energie.

Verduurzaming op macroniveau
Alleen voor wie elk dubbeltje moet omdraaien, is duurzaam consumeren onbetaalbaar. Een douchecoach bespaart immers alleen als je gewoonlijk langer dan de looptijd onder de douche staat. Maar op langere termijn zou het er toch anders uit kunnen zien, want op macroniveau zou verduurzaming bestaande financiële structuren kunnen wijzigen. Steeds vaker klinkt dat Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen geld op gaat leveren, waardoor duurzaam geproduceerde producten goedkoper kunnen worden afgezet. En overheidsmaatregelen zouden, onder druk van internationale afspraken, ertoe kunnen leiden dat de vervuiler betaalt en dat het subsidiebeleid wordt aangepast. Zodat de prijs van vervuiling en uitbuiting niet meer via belastingen betaald wordt.

De consument is koning
De consument speelt een belangrijke rol in de verduurzaming. Zolang de vraag naar duurzame producten stijgt, zal ook het aanbod groeien. Omgekeerd geldt dat zolang er vraag is naar niet-duurzame producten, er ook aanbod zal zijn. De consument zal dus bereid moeten zijn inkoopgewoonten aan te passen en te zoeken naar alternatieven. Dat gaat niet vanzelf, maar het aantal mogelijkheden, producten en initiatieven groeit enorm, getuige de berichten die binnenkomen bij de redactie van De Betere Wereld. Maak er gebruik van!

 

Plaats een reactie op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.