'Radically good coffee'
Laatst bijgewerkt op 10 oktober 2014
Laatste update op 10 oktober 2014
Fairchain. Fairtrade 2.0 en derhalve de verbeterde versie van fair trade. Althans, volgens een nieuwkomer op de Nederlandse koffiemarkt die al ruim 900.000 kopjes koffie verkocht als start van de revolutie die de organisatie internationaal wilt ontketenen.
Voor De Betere Wereld ging ik op de koffie bij Moyee Coffee, dat onlangs als Radicale Vernieuwer werd bekroond, en sprak er met oprichter Guido van Staveren van Dijk.
Tekst: Erwin Polderman
Over de naam, een ‘moyee’ is een soort vijzel uit een van de belangrijkste koffielanden wereldwijd, Ethiopie, en waarmee de koffie wordt gemalen. Voor Guido staat het symbool voor een vorm van verwerken, voor waarde toevoegen richting een kwaliteitsproduct – iets wat Moyee als bedrijf nastreeft. “Daarnaast, het is ook een huishoudelijke tool die Ethiopiërs na gebruik met weinig respect in de hoek gooien, wat voor mij weer symbolisch is voor de manier waarop wereldwijd met koffieboeren omgaan. En dat moet anders”, voegt Guido toe.
‘Radically Good coffee’. Eerst maar ’s over de smaak ervan. Welke bonen heb je geselecteerd en waarom? En wat kenmerkt de smaakbeleving?
“Onze Moyee koffies komen uit de geboorteplek van koffie: de streek Kaffa in Ethiopië. Het gebied ligt op 1800-2000meter hoogte en de koffie komt van een specifiek stukje land van en rondom de koffieplantage van Nezif. We noemen het een single estate koffie zoals wijn van een specifiek chateau komt. Onze Limu boon is een biologische gewassen Arabica boon, maar dat zegt niet per definitie alles over de kwaliteit, want er zijn ook gewoon slechte Arabica bonen. Slechts 5% van alle bonen wereldwijd kwalificeert zich als specialty coffee. En onze Limu boon kwalificeert zich daarvoor.”
Het blijkt dat de afgelopen jaren de Limu bonen alle hoofdprijzen gewonnen hebben in de African Taste of Harvest Competition. “Met recht prinsessenbonen en zo behandelen we ze ook” laat Guido met brede lach weten. “We brengen nu deze biologische, 100% gewassen specialty coffee onder de naam Limu. Je ervaart een volle, zachte koffie met tonen van zwarte bessen. Licht kruidig met een elegant bittertje en cacao accenten.
Daarnaast brengt Moyee Coffee een blend van de gewassen en direct zongedroogde boon en die noemen we Limu & Jimma. Ze halen het beste in elkaar naar boven, en daardoor kan je genieten van de lichte, fruitige elegantie van Limu gecombineerd met de intense, stevige smaak van Jimma. We noemen dit een harmonieuze koffie; lichtfruitig en vol van smaak met tonen van mandarijnen, vanille en cacao.”
Terwijl ik nog ’s proef, geef ik je alvast de link naar meer info hierover: moyeecoffee.com/amazing-coffee
Afgezien van klimatologische calamiteiten en dus een misoogst, hoe houden jullie de kwaliteit en dus de smaak stabiel?
” Over koffie hoef je Ethiopiërs weinig te leren. Ze kunnen als de beste ter wereld beoordelen wat goede koffie is. Ze doen dat door middel van het cuppen (proeven en beoordelen – red.) van de koffie. We moesten ze wel wat leren over hoe je de koffie verwerkt; we hebben nu een fantastisch team van kwaliteitscontroleurs die zorgen dat de bonen perfect geplukt en gebrand worden. Het bedienen van onze brandmachines ging vrij rap maar snappen hoe wij het liefst onze koffie gebrand wilden hebben, vergde wat uitleg. Voor de komende jaren hebben wij daarom een westerse brandmeester gekoppeld aan onze lokale helden, zodat we constant de hoogste kwaliteit kunnen garanderen.
En natuurlijk laten we onze barista’s hier in Nederland proeven. Niemand beter dan zij weten hoe wij in dit land de koffie het liefste drinken.”
Daarnaast kent Ethiopië honderden variëteiten en vele groeigebieden. Anders dan in veel Midden- en Zuid-Amerikaanse landen hebben de Ethiopische groeigebieden géén last van een ziekte als ‘koffieroest’ – waarbij een agressieve schimmel een ware ravage aanricht en misoogst al snel het gevolg is. Guido: “Onze Moyee koffies hebben hier dus geen last van. Verbouwd in de streek Kaffa, oersterk DNA dus!”
Het andere aspect van ‘Radically Good’ is dat van respect voor het milieu, de mens en een meer faire manier om profit de delen. Jullie noemen het ‘FairChain’. Dat gaat verder dan het inmiddels bekende fair trade?
“Helaas moeten we concluderen dat na 25 jaar fair trade middels stichting Max Havelaar (op de markt gebracht onder het internationale label ‘Fairtrade’ – red.) er niets wezenlijks is veranderd aan de positie van de koffieproducerende landen. Slechts 2% van de waarde van ons kopje koffie is toegevoegd in het land van herkomst zelf. De rest belandt derhalve in de zakken van de grote multinationals, BigCoffee, die de waarde niet delen. Dus onze visie is, dat we niet alleen naar de koffieboer moeten kijken maar naar de hele keten.
FairChain betekent dáár branden waar geoogst en verwerkt wordt, waardoor er dáár 300% meer geld wordt verdiend en geen ontwikkelingsgeld meer nodig is. En dus ook dat we 20% méér aan de boer kunnen betalen. En zeg nou zelf, waar beter de eerste ècht eerlijke keten beginnen dan in de geboorteplek van koffie, de streek Kaffa in Ethiopië?”
Guido heeft daar wel een puntje inderdaad, op z’n zachtst gezegd. Maar dan vraag ik me toch nog het volgende af:
Gaat dan het branden en verpakken op locatie en het transport niet ten koste van de smaak?
“Koffie is op zijn best tussen de tweede en achtste week na branden. Als je een Moyee-koffieabonnement neemt, komt de koffie per vliegtuig in week 3 naar je toe. Op het meest optimale moment dus. Overigens, onze koffie vult de ruimte op tussen de rozen die toch al per vliegtuig vervoerd worden.
Als we straks per boot transporteren, bijvoorbeeld voor levering aan de supermarkt, gebeurt dat in week 5. Ter vergelijking, een Lavazza- of Illy-koffie in het supermarktschap is gemiddeld zo’n 6 maanden!
We zullen in de toekomst een onderscheid maken tussen onze premier grand cru koffies die altijd in week 3 op de deurmat liggen en de koffies waarbij een week of twee later leveren geen effect heeft op de smaaksensatie.”
Hoe zijn de eerste reacties van de Ethiopiërs, die toch wel wat gewend zijn qua koffie verbouwen en verhandelen?
“Ten eerste, we doen dit via een 50/50 partnership met AHADU, onze Ethiopische partner. Voor een land als Ethiopië waar koffie nummer één exportproduct is en 16 miljoen mensen ervan leven, is het nogal een verschil of je 800 miljoen of 2,4 miljard verdient aan die koffie.”
Net als bijna alle koffielanden is ook Ethiopië afhankelijk van ontwikkelingshulp: 3 miljard! Onzin vinden ze bij Moyee Coffee. Why give? Just buy!
“Veel van de reacties die we ontvangen, gaan over trots” vervolgt Guido. “Trots dat een land als Ethiopië haar hand niet echt hoeft op te houden, dat het een normaal deel van de opbrengst kan verdienen en dat daarmee de levensomstandigheden van miljoenen mensen kunnen worden verbeterd. Gewoon, door koffie te drinken. Hoe eenvoudig is dat?”
Moyee werd onlangs gekozen tot beste Radicale Vernieuwer van Nederland, een initiatief van Vrij Nederland, Kennisland en Stichting Doen. Wat heeft dat teweeg gebracht?
“Superleuke reacties. Steeds meer leuke koffieplekjes en hippe hotspots weten ons te vinden, en ook steeds meer bedrijven ook die echt goede koffie belangrijk vinden voor klanten en personeel. En als ze ontdekken dat de impact die we realiseren niets extra’s kost, is het enthousiasme des te groter. En we zijn nu zelfs al met supermarkten in gesprek.”
Ik begreep eerder dat zowel echte koffiekenners als bijvoorbeeld een dakdekkers-bedrijf de koffie erg lekker vinden. Guido: “Ja klopt, we willen die barista-kwaliteit bereikbaar maken voor iedereen. Dat past ook bij de revolutie die we ontketenen. Er zijn al ruim 900.000 kopjes koffie afgenomen!” Om daar al snel aan toe te voegen: “Omdat ik niet uit de koffiewereld kom, zie en ervaar ik ook geen concurrentie. Hoe meer mensen het gaan doen op onze manier hoe beter. Wij zijn dit gestart om de keten te veranderen, dus kom maar op en doe mee met ons! ”
Eerlijkheidshalve zie ik het zelf niet zo snel gebeuren dat Douwe Egberts en co. dit FairChain-model gaan volgen: te grote belangen, te veel aandeelhouders die voor winstmaximalisatie gaan. “Wij zijn niet van het bijsturen van de olietanker, we willen een radicaal andere koers” maakt Guido de missie nog ’s goed duidelijk.
Hoe kijkt Moyee aan tegen het woud van keurmerken?
“Over UTz en Rainforest hoeven we het al helemaal niet te hebben, dat zijn mijn inziens door BigCoffee bedachte labels om de impact van Fairtrade-keurmerk te beperken. Toen ik echter ontdekte dat dat Fairtrade ook nùl echte impact heeft, was dat voor mij dé reden om Moyee Coffee te starten.
De huidige labels moeten de consument het gevoel geven dat ze een verantwoorde keuze maken maar houden op deze manier de boel in stand: een paar graaiende multinationals die de prijs voor ons enkel verhogen en die voor de boer verlagen, alle winst oppotten en koffielanden afhankelijk houdt van ontwikkelingshulp. Feitje: Nestlé maakt acht miljard winst. Acht.Miljard.Winst! En dat is 10 keer meer dan de totále opbrengst van de koffieverkoop van heel Ethiopië. Waanzin!”
Guido gooit er nog een schepje bovenop: “En wat je wat het gevaar is? Dat mensen die in goed vertrouwen koffie hebben gekocht, zich teleurgesteld afkeren en dan maar nergens meer op gaan letten. En in wiens belang is dat…? Juist!
Daar waar Nespresso een strak geregistreerd lifestyle-merk met beroemdheden als George Clooney gewone koffie aan de vrouw brengt, gelooft Moyee Coffee in een revolutie van onderaf, gebaseerd op ‘storytelling/making’. Wat kan je daar over vertellen?
“Wij hebben geen budgetten om welke Clooney dan ook in te huren om ons verhaal te vertellen. We zijn afhankelijk van wat wij noemen crowdspeak: mond tot mond-reclame en af en toe aandacht in de media.”
Omdat Guido en het Moyee-team geen koffie verkopen om slechts en alleen koffie te verkopen, maar om iets aan de keten te veranderen, is Moyee Coffee natuurlijk een vreemde eend in de bijt. “Moyee Coffee heeft niets te verbergen, en die 100% transparantie wordt op prijs gesteld. Echte mensen, boeren die je kunt bellen als je wilt, en kom gerust bij ons langs om te controleren wat doen of denk mee over hoe het beter kan. Samen met onze klanten zijn we op ontdekkingstocht. Nieuwe koffies maken we samen met onze klanten.”
Wat Moyee Coffee ook radicaal anders gaat doen, is -hou je vast- dat het bedrijf de verkoopprijzen verláágt naar mate het bedrijf groeit. “Winstmaximalisatie is zó ouderwets” zegt Guido. “Waardecreatie en waarde delen. Dáár gaat het om. Niet alleen met de boeren maar ook met onze klanten.”
Als we verder kijken dan de 1.000.000 kopjes, wat zien we Moyee Coffee in Nederland dan doen?
“We hebben heel veel ideeën hoe wij onze klanten blijvend kunnen betrekken bij de revolutie. Bijvoorbeeld door mee te helpen bij verkoop of samen in te kopen, kunnen we de kosten verlagen en die marge delen. Meedenken over nieuwe smaken, maar ook over onze impactprogramma’s bij de boeren.
We gaan klanten uitnodigen om, op onze kosten, verslag te doen in Kaffa, Ethiopië. Let op de Race to Kaffa-actie die binnenkort start. We proberen nu zoveel mogelijk FairChain-vrienden te maken. Ieder kopje koffie is een stem voor een betere wereld. Laat eerst maar eens veel mensen weten dat Moyee Coffee er is! Dan komt de verkoop vanzelf wel. En eenmaal onze koffie gedronken, gaat men vanzelf over ons praten…”
Hoe blijven consumenten deelgenoot van de revolutie – bijvoorbeeld ook na herhalingsaankopen of als abonnee?
Binnenkort gaat de nieuwe website live, waarin je eenvoudig voor een vast bedrag per maand je grandcru koffie via de brievenbus binnen krijgt. Iedere maand doen wij er een verrassing bij en krijg je een helder inzicht wat er in Ethiopië met je koffiegeld gebeurt. Via onze nieuwsbrieven en events blijven we onze revolutie aanwakkeren.
Op dit moment heeft Moyee voor nieuwe klanten het crowdspeak-pakket: jij je koffiepakket en Moyee doet er een extra pakket bij zodat je die kunt geven om te delen met of te geven aan een vriend(in), collega of familielid.
Guido: “Over een maand of twee organiseren wij de First Roast Party als de eerste in Ethiopië gebrande bonen in Nederland aankomen. Kort daarna introduceren we een revolutionair nieuw platform dat onze klanten allerlei tools geeft om, als ze willen, actief bij te dragen.”
Liggen er plannen klaar om de revolutie internationaal uit te rollen?
“De FairChain movement is per definitie internationaal. We zijn net begonnen in België, en in Parijs en Hamburg bereiden wij de revolutie op dit moment voor. Dit is aan de verkoopkant. Qua productie kijken we naar Panama en Colombia om te starten met branden van nieuwe smaken.”
Just wow… Heb ik teveel gezegd, met de keuze van mijn kopregel hierboven het interview? Rest my case 😉
En nu actie!
Het Crowdspeak-pakket, waarbij jij een koffiepakket ontvangt plús eentje extra gratis om te delen of weg te geven, bestel je hier – of klik op de banner hierboven.
Revolution In A Cup ‘Long’ from Moyee Coffee on Vimeo.