Kiezen voor ‘duurzame’ hazelnootpasta is haast onmogelijk. Niet alleen omdat de diverse  problemen die in een potje samenkomen hardnekkig zijn; de door keurmerken gepleegde inspanningen per grondstof zijn ingewikkeld om te ontrafelen. Dit concludeert Questionmark in de Hazelnootpastawijzer waarin 24 varianten uit de Nederlandse supermarkt zijn vergeleken op kenmerken voor gezondheid en duurzaamheid.

Wie in de supermarkt op gezondheid én duurzaamheid wil letten, staat bij hazelnootpasta voor een moeilijke puzzel. Echt gezond is hazelnootpasta nooit, maar er zijn duidelijke verschillen in vet- en suikergehalte. Op het gebied van duurzaamheid zijn hazelnoten, cacao en palmolie stuk voor stuk grondstoffen met in veel gevallen een schaduwzijde voor mens, dier en milieu.

Een keur aan keurmerken

De keurmerken die we in het onderzoek tegenkwamen zijn topkeurmerken met een staat van dienst op het gebied van mensenrechten of milieubescherming. Geen van deze keurmerken dekt echter alle grote risico’s die in hazelnootpasta bij elkaar komen:

• Zo is de keuze voor biologisch weliswaar goed voor onder meer biodiversiteit, maar gaat het voorbij aan de meest nijpende problemen in deze productieketen: kinderarbeid, slavernij en ontbossing.
• Het Fairtrade-keurmerk garandeert betere arbeidsomstandigheden in de cacaosector maar niet in de teelt van hazelnoten. Max Havelaar’s Fairtrade – niet te verwarren met het merk Fair Trade Original – heeft namelijk geen programma voor hazelnoten, terwijl kinderarbeid in die sector een hardnekkig probleem is, zoals het programma Keuringsdienst van Waarde eerder liet zien.
• UTZ is het enige keurmerk dat zich aantoonbaar inzet voor de verbetering van de hazelnootsector, maar dat betekent niet dat ieder product met een UTZ-keurmerk cacao vanzelfsprekend UTZ gecertificeerde hazelnoten verwerkt. Hiervoor hanteert UTZ een variant op het logo, die subtiel verschilt van die voor cacao.
• Ook valt op dat vrijwel alle producten gebruikmaken van palmolie met het RSPO-keurmerk. RSPO is daarmee feitelijk een ondergrens geworden. Het RSPO-certificaat is overigens op bijna geen enkele verpakking terug te vinden en alleen te achterhalen door navraag te doen bij de producenten.

Bewust beleid beloond

De huismerken van Jumbo en Albert Heijn scoren beide goed. De grootgrutters hebben een degelijk ‘huisbeleid’ voor grondstoffen met duurzaamheidsrisico’s. Wel is het voor consumenten lastig om hier inzicht in te krijgen omdat het beleid slechts deels is terug te vinden op de verpakking. Voor A-merken is het vaak nog moeilijker om zicht te krijgen in hun duurzaamheidsprogramma’s omdat de inhoud daarvan niet samenloopt met die van keurmerken.

Toelichting

Meer over de totstandkoming lees je in deze blog