Stemmen voor Held van de Smaak Nederland kan nog steeds!
Voor de achtste maal organiseert de Week van de Smaak dit jaar de verkiezing van de Held van de Smaak 2014. Dit jaar is het thema van deze verkiezing ’bonen & peulvruchten’. De zoektocht is er één naar die bijzondere teler of verwerker die de boon en/of peulvrucht in al zijn glorie op de kaart zet. Het is een pionier, die – gepassioneerd als hij is over zijn product(en) – ook zijn nek uitsteekt als ondernemer.
Overal in het land vonden de afgelopen tijd provinciale voorverkiezingen plaats. Winnaar van die in Noord-Holland is de familie Smak uit Lutjewinkel.
Van grauwe erwt tot kievitsboon
De familie Smak teelt al vier generaties lang een uitgebreid assortiment (droog)bonen, vrijwel als laatste der Mohikanen. Dat betreft geen sperziebonen of tuinbonen, maar droogbonen: grauwe erwten, citroenbonen, bruine bonen, krombekken en kievitsbonen. De bonen van de familie Smak zijn uniek van smaak; Ruurd Walrecht haalde in de jaren ’70 al diverse bonen weg bij dit bedrijf, die nu opgeslagen liggen in de genenbank in Wageningen.
Het oogsten, drogen en schonen van de bonen vergt veel mankracht. Vanwege dit arbeidsintensieve karakter van de teelt zijn er in heel Nederland nog maar een paar handenvol telers over. Dit terwijl vroeger ongeveer elke streek zijn eigen bonensoort en -telers had.
Familie Smak (Bron: Ztrdg / Mark Prins)
Vanaf half augustus wordt er geoogst en gedroogd en wordt de schuur omgetoverd tot winkel-aan-huis. Jaap, Marry en Erik Smak leveren daarnaast aan de groothandel en aan restaurants door heel Nederland; eigenzinnige chef-koks met een voorliefde voor regionale ingrediënten weten wel raad met de bonen van Smak. Kortom, de familie Smak is een begrip in Noord-Holland en ver daarbuiten en daarom verdienen zij de titel Held van de Smaak.
Eervolle vermelding
Een eervolle vermelding gaat naar Han de Kroon van Horecavers uit Haarlem. De Kroon heeft, als derde generatie groenteman, de vele soorten peulvruchten van Nederlandse bodem en de telers daarvan weer onder de aandacht gebracht van horeca en consument. De groentezaak is inmiddels een horecagroothandel. Deze voert – naast verschillende vergeten groenten en fruit – een groot assortiment peulvruchten, rechtstreeks van het land bij de teler ingekocht. Vooral de vergeten Nederlandse peulsoorten liggen Kroon na aan het hart. Hij zoekt uit welke soorten er nog zijn en gaat op zoek naar wie ze telen en hoe (behalve het telen betreft dat ook het drogen, verpakken en distribueren).
De peulvruchten uit het assortiment van Horecavers zijn streekgebonden en ambachtelijk geteeld. De Kroon levert ze aan horeca-professionals van allerlei pluimage, als ook aan consumenten. Hij werkt daarnaast mee aan kookboeken, houdt lezingen en proeverijen en doet, o.a. in Slow Food-verband, mee met streekmarkten e.d. Minstens zo belangrijk: De Kroon geeft zijn vakmanschap door aan zijn zoon, de vierde generatie Kroon.
Sander Mooij, verse peulen uit Heerhugowaard
Als er een aanmoedigingsprijs zou bestaan, ging deze naar Sander Mooij. In 2010 is hij vanuit het niets begonnen met een idee waar hij al langer mee rond liep: peultjes telen in Nederland – gewoon, omdat het kan. Van een klein en primitief begin is zijn bedrijf nu snel groeiend. Hij breidde het aantal rassen uit en… Mooij is nu ook de enige Sugar Snap teler van Nederland. De teelt gebeurt op duurzame wijze en volgens het seizoen. De verkoop gaat langs korte lijnen.
De overige twee kandidaten – Joke Boon uit Amsterdam en Martien van den Boomen van de Novalishoeve uit Den Hoorn (Texel) – zijn zonder twijfel uitstekende ambassadeurs van bonen en peulvruchten. Joke Boon schrijft in haar blog vrijwel dagelijks over bonen en nam zich in het voorjaar voor om een jaar lang iedere dag peulvruchten te eten. Zij zoekt en publiceert daarbij de lekkerste recepten. Martien van den Boomen runt een zorgboerderij waar peulvruchten worden geteeld, als onderdeel van een veel breder teeltplan. Bonen en peulen zijn geen hoofdzaak, maar een belangrijke bijzaak. Een mooi, kleurrijk, gevarieerd en smakelijk bijproduct, dat met liefde en aandacht wordt geteeld en onder de aandacht van de consument gebracht.
Landelijke Held van de Smaak
Op zaterdag 27 september, de dag waarop de Week van de Smaak van start gaat, wordt in Ede – Hoofdstad van de Smaak 2014 – bekend gemaakt wie zich dit jaar Held van de Smaak van Nederland mag noemen. Daartoe zijn deze dagen alle provinciale helden bezocht een door vakkundige jury. Daarnaast wordt dan duidelijk wie van de twaalf helden de meeste publieksstemmen wist te trekken.
Dat stemmen op de Helden kan nog steeds, via: www.weekvandesmaak.nl
Bovenste foto: Week van de Smaak
Lees ook:
> EAT THIS! van voedselvraagstukken tot hapklare brokken
Almar Fernhout, hoofdredacteur met 15+ jaar ervaring in duurzame lifestyle-journalistiek. Alarm werkt nu niet alleen voor De Betere Wereld, maar is ook oprichter van We Smyle. Een ander bedrijf waarmee hij een betere wereld voor iedereen wil creëren. Lees hier meer over Almar.