Interview over de toekomst van (bio) landbouw en voeding

De huidige nummer één van de Trouw’s “Duurzame Top 100” ontving op 15 maart de Packaging Award 2018 juist zónder een verpakking in te zenden. Ik ging in gesprek met Volkert Engelsman, CEO en oprichter van Nature&More, een initiatief van Eosta, im/exporteur van biologisch fruit en groenten. 

Door: Erwin Polderman

In 2017 groeide de biologische sector met 7%, zegt Bionext (de organisatie voor de biologische sector). “Met de groeiende vraag naar biologische producten is er volop ruimte voor meer biologische boeren in Nederland.” Bovendien las ik: “Het wordt binnenkort mogelijk binnen meerdere agrarische opleidingen een specialisatie op biologische landbouw te doen.” Het voelt alsof beide ontwikkelingen (vraag/aanbod en praktijk/theorie) niet mooi synchroon lopen. Het aanbod bio producten stijgt marginaal waardoor er te weinig concurrentie is. Gaat het niet veel te langzaam?

“Ja, veel te langzaam.”

Kort en krachtig 🙂 Maar wat zijn de positieve, hoopvolle aspecten?

“Duurzaamheid begint uit de bubbel van de groene hoek te breken en in te dalen in het DNA van de economie. Zorgverzekeraars zijn klaar met exploderende obesitaskosten als gevolg van al het zoete en vette bocht dat voor voeding doorgaat. Banken en investeerders nemen klimaatschade mee in hun risicobeoordelingen. Wij hebben samen met de Natural Capital Coalition een begin gemaakt om de impact op mens en milieu te voorzien van een maatschappelijk prijskaartje. Consumenten worden zich steeds bewuster van de effecten van voeding op gezondheid, milieu en samenleving.”

Wat betekent dat concreet voor consumenten zoals onze lezers?

“Dat het aanbod duurzame producten zal blijven groeien. En dat is ook hard nodig. Er wordt nog veel te veel bocht de markt in geslingerd. ‘Nu met minder suiker’ kan rustig betekenen dat er nog steeds 17 suikerklontjes inzetten. Mét ‘ik kies bewust’ vinkje. Ontroerend ambachtelijke tafereeltjes op de verpakking betekent nog niet dat het klimaat of de biodiversiteit er daarmee op vooruit gaat. Consumenten zijn gelukkig steeds sneller klaar met volksverlakkerij en prikken daar snel doorheen. Willen biologisch. Stellen kritische vragen, praten erover in de social media. Dringen aan op transparantie. Ze hebben zoiets van ‘vertrouw op Allah maar bindt wel je kameel vast’. Of ‘put your trust in God but keep checking the rest, retail in particular’.”

Wat zijn volgens u de trends in voeding/voedsel?

“Meer bio, minder bewerkt, meer groente & fruit, minder vlees, authentiek, transparant, positieve impact op mens en milieu, True Cost Accounting (monitariseren van, dwz. een prijs hangen aan, de schade aan gezondheid en milieu).”

Stelling: De meeste mensen zijn de verbinding met hun voeding al een paar decennia verloren. Hierdoor willen zijn nooit meer betalen dan de een goedkope prijs. Wat vind u hiervan?

“Het contact tussen producent en consument is inderdaad verarmd. Ketens zijn anoniem geworden. En op de rug van anonimiteit surft uitbuiting vaak mee. Wat niet weet wat niet deert. Hou de consument dom, verleidt hem in een prijs race to the bottom en tel uit je winst. We komen alleen weg met zo’n korte termijn winstdenken zolang de lange termijneffecten op gezondheid van mens en milieu onder het tapijt geschoffeld worden. Daar zijn de consumenten, wij allen dus, uiteindelijk de dupe van. 

Niemand wil het en toch gebeurt het. Rare perverse prikkel in ons economisch systeem. Systeemfoutje noemen we dat. Aandeelhouders – en dus de meeste grote merken en retailers – hebben een geïnvesteerd belang om de consument ongeïnformeerd te houden. Dat maximaliseert korte termijn winst; lange termijn maatschappelijke schade is voor onze kinderen. Maatschappelijke organisaties en in toenemende mate ook financiële dienstverleners roeren zich echter en brengen de maatschappelijke kosten van ons voedselsysteem in kaart. Ook consumenten laten steeds minder met zich sollen. Misschien geldt dat nog niet voor iedereen, maar verandering is tenslotte nog nooit van een meerderheid uitgegaan; altijd van een trendsettende minderheid. Een bewustzijns- (en niet een financiële)elite die zich realiseert dat goedkoop soms duurkoop is. Dat bio niet te duur maar gangbare producten te goedkoop zijn zolang de kosten van gezondheid en milieu afgewenteld worden op de belastingbetaler of toekomstige generaties.”

Wat kunnen organisaties en retailers doen om dit te herstellen? En wat een consument zelf?

“Geen duurzaamheid zonder transparantie. Willen de retailers het vertrouwen van de consument blijven behouden dan is het handig om te investeren in authenticiteit, transparantie en duurzaamheid. En de consument is een slapende reus die er goed aan doet zich te realiseren dat hij een slapende reus is.

Ziet u hierin ook een rol voor blockchain? 

“Alles wat transparantie en traceerbaarheid bevordert, is belangrijk voor de verduurzaming van de voedingssector.”

 

Een biologische courgette uit Peru, of een lokaal geteelde courgette?

“Lokaal. Maar dan wel biologisch. Mango’s en koffie liever uit Peru (smiley).” 

Hoe kijkt u tegen de keurmerken (op verpakkingen) aan?

“Daar wordt onterecht veel tegen gefoeterd. Alles beter dan anonieme handel die volgens EFSA en andere door de industrie gekochte fake organisaties veilig zou zijn verklaard voor mens en milieu. De mondige consument zal je overigens niet zo snel horen klagen over teveel keurmerken, die kent ze namelijk allemaal. Zoveel zijn het er trouwens ook niet. Alleen degenen die nooit op keurmerken letten klagen erover. Die hebben zoiets van als de kerk/supermarkt zegt dat het goed is dan zal het wel goed zijn. Snurk.”

Nature&More ontving de Packaging Award 2018 zónder verpakking. Kunt u dit toelichten?

“Bio producten moeten helaas verpakt worden om verwarring aan de kassa te voorkomen. Plastic kan je vervangen door afbreekbaar bio-plastic, bio-plastic door suikerriet of gerecycled plantaardig afvalmateriaal. Maar het mooiste is natuurlijk als je alle verpakking weg zou kunnen laten en het bio label of de barcode direct in het buitenste pigmentlaagje van de schil kan branden. Dat doen we dus.”

Begon dit voor jullie als momentum om bewustzijn te vragen voor de belasting die verpakkingen hebben op de Aarde? 

“Precies. We zijn constant op zoek naar vernieuwingen die onze economie een stukje duurzamer maken. Natural Branding is een natuurlijke, eco-vriendelijke manier om een merkteken op een stuk fruit of groente aan te brengen. De contactvrije methode is goedgekeurd door SKAL, er worden geen hulpstoffen gebruikt en het heeft geen invloed op smaak of houdbaarheid. Het fruit en de schil kan gewoon gegeten worden, zelfs het stuk met het merkteken. De benodigde energie voor het aanbrengen van een merkje is minder dan 1% van de energie benodigd voor een sticker. Het grootste voordeel van deze innovatie is dat het biologische product nu niet meer hoeft te worden verpakt in al dan niet afbreekbaar plastic. Natural Branding bespaart tonnen plastic en andere verpakkingsmaterialen; alleen al voor één klant en productlijn (avocado’s) zijn dat 750.000 plasticverpakkingen in 2017. Inmiddels leveren we aan tientallen klanten in het binnen- en buitenland en besparen daardoor duizenden kilometers aan folie.”

 Denkt u dat retail snel volgt, of moet het roer ketenbreed in één keer om?

“Retail volgt opvallend snel. Je telt eigenlijk niet meer mee als je nog niet aan Natural Branding doet.”

Wat is de ‘duurzaamheidsbloem’ van Nature&More?

“Daarmee Meten, Managen, Monitariseren en verMarkten we de duurzaamheidsprestaties van al onze producten. Duurzaamheid begint voor ons met transparantie. Transparantie m.b.t. het unieke verhaal van iedere teler en de zingevingsvraag die hij zichzelf stelt (purpose). In de tweede laag van de bloem communiceren we de sociale impact per product (people) en in de derde laag de ecologische impact (planet). De prestatie indicatoren die aan de bloem ten grondslag liggen zijn netjes gesynchroniseerd met alle voor de sector relevante duurzaamheidscriteria. Daardoor hoeft er maar 1 jaarlijkse producenten audit gedaan te worden in plaats van 6.”

 

Wat kunnen wij nog meer verwachten van Nature&More?

“Een boel. Onder andere binnenkort de DrGoodFood consumentencampagne waarmee we aandacht vragen voor de proactieve gezondheidswerking van voeding. Gezond eten in plaats van pillen.”

Wat wilt u nog aan bovenstaande toevoegen?

“Power to the people.”

Wat doet u als particulier voor een betere wereld?

“Mediteren, samenwerken en contact houden met de tijdgeest.”

Tot slot, bent u al inwoner van The Trash Isles? 🙂

“Nu wel. Schitterend initiatief!”

Hartelijk dank!

 

Meer over dit onderwerp?

Van afval naar sieraden
Menstruatiecup bespaart je veel geld en afval
Van bezit naar gebruik: over delen en afvalvrij

 

Niets missen van onze Healthy tips & tricks?

Like onze Facebook-pagina en blijf op de hoogte en schrijf je in voor onze wekelijkse nieuwsbrief.