Zelf oesterzwammen kweken op koffie-afval!

Met de Growkit van RotterZwam kan je zelf oesterzwammen kweken op je eigen koffiedik. Van afval tot voedsel dus! Toch blijkt het nog niet zo makkelijk om een echte aanrecht-agrariër te worden.

Op Groenvoer vind je onafhankelijke recensies over plekken en producten waar we blij van worden. Ook plaatsen we regelmatig artikelen en tips over alles wat met duurzaamheid te maken heeft.
Groenvoer is de gids van groen Nederland!

Daar stond ik dan. Om mijn growkit aan de praat te krijgen met een gelijke hoeveelheid koffiedik als het bijgeleverde broed (geconcentreerd mycelium), bevond ik mij in de plaatselijke koffiebar. Met een plastic zakje om het “afval” mee naar huis te kunnen nemen. De dienstdoende barista’s keken mij eerst verbaasd aan, maar bleken uiteindelijk hulpvaardig. Ik had namelijk bedacht dat ik, als enige koffiedrinker in een tweepersoons huishouden, wel wat extra koffiedik kon gebruiken om voortvarend van start te kunnen gaan. Met een zak vol nadampende koffieprut ging ik huiswaarts.

Claim
RotterZwam heeft als missie om lokaal voedsel te produceren op een duurzame manier. Met de growkit kan je op eenvoudige wijze thuis oesterzwammen kweken op eigen koffiedik. Zo zet je afval om tot voedsel. Je hoeft geen enorme koffieleut of paddestoelen-expert te zijn en bijna alle soorten koffie (perculator, espressomachine en filterkoffie) zijn bruikbaar. Zowel de emmer als de wikkel van de growkit zijn gemaakt van gerecycled materiaal.

Hoe zit het precies?
RotterZwam is een aantal jaar geleden opgezet door een stel enthousiaste ondernemers. Door al hun bevindingen omtrent de kweek van paddestoelen en zwammen te delen, willen ze bijdragen aan een blauwe economie op basis van het open source-principe. RotterZwam heeft zijn intrek genomen in het voormalige Rotterdamse zwemparadijs Tropicana waar het op handige wijze gebruikmaakt van de bedompte ruimte. Mede door de naastgelegen Aloha Bar, is dit oude complex inmiddels uitgegroeid tot een echte hotspot.

Het kweken van zwammen en paddestoelen op koffiedik werd enkele jaren geleden door Gunter Pauli aangehaald in zijn boek De Blauwe Economie en geldt sindsdien als schoolvoorbeeld van een circulaire samenleving waarbij afval feitelijk niet bestaat, maar steeds weer wordt hergebruikt voor nieuwe grondstoffen. Paddestoelen zetten voedingsstoffen 25 keer efficiënter om dan vlees en kunnen, qua textuur, prima worden ingezet als vleesvervanger. Alleen bevatten paddestoelen en zwammen wel veel minder eiwit dan vlees.

De growkit bestaat uit een simpele emmer met deksel, een pakketje broed en een wikkel met instructies. Wie het broed mengt met een gelijke hoeveelheid koffiedik, ziet na enkele dagen een wollige, witte schimmel in de bak verschijnen. Door vervolgens regelmatig vers koffiedik toe te voegen, blijf je de schimmel “voeden” en is op een gegeven moment de hele emmer gevuld. In de emmer zitten geponste gaten die afgedekt zijn met een speciaal soort plakband om licht en bacteriën tegen te houden. Als de emmer vol is, haal je dit plakband weg en de oesterzwammen zullen vervolgens door de gaten tevoorschijn komen.

Oordeel
Tot zover de theorie. De praktijk bleek — voor mij althans — een stuk weerbarstiger. Na het zorgvuldig schoonmaken van de emmer, volgde een bemoedigende start met de koffieprut van eerder genoemde espressobar. Na twee dagen ontstond een mooie laag witte schimmel, waarna ik mijn eigen koffiedik ging toevoegen. Ik had natuurlijk weer langs mijn baristavrienden kunnen gaan, maar dan was het voordeel van “eigen afval” gebruiken teniet gedaan. Bovendien kan je steeds maar een kleine hoeveelheid koffiedik toevoegen en het wordt afgeraden om koffiedik op te sparen en te bewaren. De kans is dan namelijk groot dat er groene schimmel ontstaat en die moet je nou net niet hebben.

Je raadt het al: het was deze groene schimmel die desondanks in mijn growkit opdook. En dat terwijl ik alle instructies nauwkeurig had opgevolgd. Paniek! Gelukkig voorziet RotterZwam, middels een handige nieuwsbrief en de eigen website, in allerhande oplossingen. Desondanks bleek de boel niet meer te redden en dus besloot ik opnieuw te beginnen. RotterZwam was zo vriendelijk om mij een tweede zakje broed toe te sturen en ik ging nu nóg zorgvuldiger te werk dan eerst. Met kokend water ontdeed ik mijn emmertje van mogelijke bacteriesporen en ik zorgde ervoor dat het koffiedik niet te droog, maar ook niet te nat was. Precies zoals de plaatjes die RotterZwam mij voorschotelde.

Maar… ook de tweede keer dook de gevreesde Groene Schimmel al na enkele dagen op. Via Twitter en telefoon nam ik contact op met Siemen van RotterZwam. Misschien deed ik toch iets fout? Maar ook hij wist niet goed wat er precies mis ging. Experiment mislukt dus… Toch verzekerde Siemen mij dat 95% van de gebruikers niet of nauwelijks problemen ondervindt. Enthousiaste reacties op internet lijken die bewering te ondersteunen. Daarom zou het flauw zijn om hier een louter negatieve recensie neer te pennen. Het zal wel aan mij liggen, ben ik bang.

De growkit zelf zit degelijk in elkaar en RotterZwam is een fantastisch initiatief. Zo winnen ze, in hun thuisbasis, enzymen uit eigen substraat (handig voor o.a. bioplastics) en het restant wordt, met behulp van wormen, omgezet tot hoogwaardige compost. De growkit is een leuke manier om consumenten te betrekken bij de werkzaamheden van RotterZwam en ze doen er alles aan om hem zo gebruiksvriendelijk mogelijk te maken. De website voorziet in een hele rits veelgestelde vragen en een gebruikersforum. Daarnaast zijn de instructies die je gedoseerd binnenkrijgt middels een (optionele) nieuwsbrief erg handig. En wie wat meer visueel ingesteld is, kan zelfs terecht bij RotterZwam’s eigen YouTube-kanaal. Toch ben ik wel erg benieuwd naar andere ervaringen. Ligt de mislukking van dit experiment inderdaad aan mij of is het toch wat lastiger dan wordt beweerd? Mocht je zelf een growkit hebben, laat dan vooral hieronder een reactie achter. Ik ga voor mijn oesterzwammen weer gewoon naar de supermarkt…

Verkrijgbaar via:
Verschillende verkooppunten door heel Nederland.

Adviesprijs:
€13,50

Eindcijfer:
7,8

Lees ook:
> Jonge professionals op zoek naar circulaire economie
> Recensie: Eenvoudig groenten verbouwen met De Groentekist