Een maand lang op reis met je gepensioneerde vader, twintig jaar na een overweldigend trauma, hoe is dat als volwassen zoon? Auteur Nils Elzenga (39) schreef er het boek Balkan Blues over.
Mijn vader ging tegen mijn moeder aan liggen. Paniekerig volgde ik zijn voorbeeld, waarna hij in haar oor begon te fluisteren. “Ga maar lieverd, het is goed zo. Je hebt dapper gestreden. Nu mag je loslaten.” Mama’s ademhaling vertraagde, ze opende nog één keer haar ogen, zuchtte zacht en blies, ingeklemd tussen haar partner en haar zoon, haar laatste adem uit.

Zeventien jaar was ik toen mijn moeder haar korte, kansloze strijd tegen hersenkanker verloor. Ze was altijd het emotionele epicentrum van ons gezin geweest, degene bij wie ik mijn hart uitstortte als ik ergens mee zat. Nu moest ik me ineens zonder haar zien te verhouden tot mijn vader, die net als ik en mijn tienjarige zusje volledig de weg kwijt was. Dat ging niet best.
Na het behalen van mijn vwo-diploma verliet ik als de wiedeweerga de rokende puinhopen van wat eens mijn ouderlijk huis was geweest. Een vlucht voorwaarts, de grote wijde wereld in. Twintig jaar lang bleef het contact tussen Dik en mij daarna stroef. Lange periodes hadden we überhaupt geen contact, zoals in de jaren waarin we beiden leden aan depressies. En als we elkaar toch zagen, dan ontaardde de onderhuidse spanning vaak in ruzie. We hadden gewoon nooit geleerd hoe we met elkaar om moesten gaan.
Maar we wilden het allebei wél, een betere band. Een grote reis samen, dachten we, zou ons helpen om dat voor elkaar te krijgen. Als we er maar de tijd en de ruimte voor zouden nemen, dan konden we uitvogelen hoe dat nou toch moest, vader en zoon zijn.
Aan elkaar wennen
Alles goed en wel, maar makkelijk was het aanvankelijk niet, de vier weken lange roadtrip door voormalig Joegoslavië die we in september 2017 ondernamen. Godallemachtig, wat moesten we aan elkaar wennen. Onze eerste verblijfplaats, de Servische hoofdstad Belgrado, serveerde Dik al vrijwel direct na aankomst af: een lelijke stad met onvriendelijke inwoners. Ik vond Belgrado ook minder dan Brugge of Barcelona, maar wilde er toch meer van zien. Al was het maar om mijn vaders ongelijk te bewijzen.
Geërgerd ging ik in mijn eentje op pad, hij bleef in ons sfeerloze hotel, ondanks zijn broze gezondheid sigaretten rokend en drinkend van een fles Montenegrijnse rode wijn. ‘Alsof één dode ouder niet genoeg is’, schoot door mijn hoofd, maar ik sprak de gedachte niet uit. Vervolgens voelde ik me onderweg schuldig. Hoe kon ik oude mijn vader, nu we eindelijk samen op reis waren, nou achterlaten?
Prettig gestoord
Bosnië beviel beter. In de statige hoofdstad Sarajevo ontspanden we beiden meer en meer. “We beginnen een gezamenlijke cadans te vinden”, merkte Dik terecht op toen we op een zonovergoten terras een welverdiende pot bier dronken.
Mijn vaders prettig gestoorde gevoel voor humor kwam bovendrijven, voor mij altijd genieten geblazen. Zo passeerden we op een plein een buslading Chinese toeristen toen Dik plotseling zijn rugzak omhoog stak, het vlaggetje van de reisleidster imiterend. Hij banjerde dwars door de groep heen en riep: ‘Follow me, everyone!’ Zijn actie creëerde verregaande verwarring onder de veelal bejaarde vakantiegangers, die zo-even nog hecht als een school vissen over het plein gleden. Ik sloeg het pandemonium van een afstandje grinnikend gade.
Onze gesprekken verdiepten zich. Avonden lang vertelde mijn vader me alles wat ik maar wilde weten over zijn jeugd, zijn studietijd in de wilde jaren zeventig en zijn wereldreizen. En over zijn stormachtige relatie met mijn moeder, die gekenmerkt werd door schreeuwruzies waarvan ik als jochie wakker lag, maar ook door een diep gevoel van verwantschap. Zo kreeg ik een steeds beter beeld van mijn afkomst. Ook begon ik te begrijpen hoezeer mijn vader getraumatiseerd was geraakt door de dood van zijn levenspartner, waardoor ik meer compassie kreeg voor gedrag van hem dat ik altijd had veroordeeld. Ja, mijn vader was erg snel begonnen aan nieuwe relaties. Maar dat kwam omdat hij oprecht vreesde dat hij in zijn eentje kopje onder zou gaan, ineens opgezadeld met de zorg voor twee kinderen. Wie was ik om hem dat kwalijk te nemen?
Op mijn beurt vertelde ik mijn vader uitgebreid over mijn levenswandel. Over mijn reizen door Afrika, mijn geworstel met relaties en mijn jarenlange proces van zelfontwikkeling, dat leidde van psychotherapie naar yoga, meditatie en helingsrituelen met de tripthee ayahuasca. Mijn vader luisterde aandachtig en was blij dat ik eindelijk hem deelgenoot maakte van dingen die hij nooit had geweten. “God, wat was ik tóén graag aanweziger geweest in je leven”, zei hij.
Nader tot elkaar
En zo groeiden we langzaam maar zeker naar elkaar toe, pa en ik. Aan de Kroatische kust, waar we onze reis afsloten, maakten we een wandeling die het uiterste vergde van mijn bepaald niet fitte vader. Na afloop hadden we beiden een overwinningsgevoel. Alsof we een belangrijke missie hadden volbracht samen. En in zekere zin was dat natuurlijk ook zo. “Allemachtig, dit was een pittig dagje hoor, voor deze meneer”, zei Dik met een bezweet maar voldaan gezicht. “Maar heel, heel goed voor dit ouwe lijf. Wat een fantastische wandeling. Complimenten dat je me zover hebt gekregen.”
Tijdens de memorabele maaltijd die volgde in een voortreffelijk visrestaurant vroeg ik hem naar zijn mooiste herinnering van de reis tot nu toe. Dik dacht even na en zei: “De wandeling van vandaag staat absoluut in de top drie. Ik vond het raften op die rivier in de Bosnische bergen ook schitterend. En samen Sarajevo verkennen. Maar eerlijk gezegd is het grootste cadeau voor mij de ontwikkeling die we samen doormaken. We staan dichter bij elkaar dan drie weken geleden. Ons contact is relaxter geworden. Vind je niet?”
Ik knikte. Jazeker vond ik dat ook. En dat gevoel is daarna nooit meer verdwenen.
KADER
Dit artikel is een voorpublicatie van Nils Elzenga’s onlangs verschenen boek Balkan Blues (Uitgeverij Signatuur). ‘Balkan Blues is een dappere, goudeerlijke vertelling die herkenbaar blootlegt hoe complex de relatie tussen kinderen en hun ouders is. Tot tranen toe ontroerend en bij vlagen hilarisch’, aldus journalist en schrijver Sander Heijne.
Tekst: Nils Elzenga
wat fijn te lezen dat de relatie is hersteld, Altijd blijven praten, dat voorkomt verwijdering. Maar t is nu gebeurd . Beter laat dan nooit.
Mooi verwoord. Geniet van elk moment v je leven met dankbaarheid.
Msd [url=https://cheapcialisir.com/]generic cialis cost[/url] Cialis Su Precio Cialis Cialis Principio Attivo
Знаете ли вы?
Член Зала хоккейной славы готов был играть где угодно, лишь бы не переходить в тренеры.
Свадьба английского рыцаря стала причиной войны между двумя могущественными родами.
Залётная птаха занесена в перечень птиц России спустя более полувека после открытия вида.
Мама и четверо детей снимают фильмы о своей жизни во время войны.
Бывший министр финансов удостоился высшей государственной награды за распространение знаний о психических расстройствах.
arbeca
how to get viagra generic viagra best over the counter viagra
30 day cialis trial offer order cialis generic cialis pills for sale
best over the counter viagra order generic viagra where can i buy viagra
cheap erectile dysfunction pills ed cures that work ed clinics
viagra prices viagra canada cheap viagra 100mg
viagra generic buy viagra from canada viagra coupons
viagra 100mg buy viagra online where to buy viagra
viagra without prescription buy viagra from canada viagra over the counter walmart
viagra cost buy viagra over the counter viagra cvs
how to fix ed ways to treat erectile dysfunction cure for ed
best medicine for ed canadian medications natural help for ed
online drugstore generic cialis erectile dysfunction pills
ed treatments that really work generic ed pills over the counter ed drugs
cialis for daily use high blood pressure and cialis high blood pressure and cialis
cialis erections tadalafil real cialis without a doctor’s prescription
hydroxychloroquine for arthritis https://hydroxychloroquine.webbfenix.com/
generic viagra without a doctor prescription ed meds online without doctor prescription online ed medications
ed cures that work
ed drugs online canadian drugs online natural cures for ed
male enhancement pills
discount prescription drugs drug prices comparison erectile dysfunction drugs
prescription drugs online without doctor
sildenafil without a doctor’s prescription best treatment for ed natural drugs for ed
ed vacuum pumps
https://ventolin100mcg.com/ ventolin inhalador
https://amoxicillingeneric500.com/ where to buy amoxicillin over the counter
https://prednisonegeneric20.com/ prednisone 10mg canada
https://zantacgeneric150.com/ generic for zantac
tadalafil vidalista dosage https://vidalista.mlsmalta.com/
https://zantacgeneric150.com/ zantac prices
injectable naltrexone vivitrol https://naltrexoneonline.confrancisyalgomas.com/
sildenafil generic cheapest sildenafil
clomid tablet clomipheneqb https://salemeds24.wixsite.com/clomid
payday loans no credit check instant approval payday loans online
sildenafil pharmacy sildenafil
ivermectin for lice in humans https://ivermectin.mlsmalta.com/
buy sildenafil online sildenafil
hydroxychloroquine clinical studies https://hydroxychloroquine.mlsmalta.com/
vidalista liquid research chems https://vidalista.buszcentrum.com/
payday loans personal loans for bad credit
sildenafil revatio 20 mg http://droga5.net/
silagra 50 mg buy online india https://silagra.buszcentrum.com/
how long does ivermectin kill scabies https://ivermectin.webbfenix.com/
azithromycin for sore throat dosage https://keflex.webbfenix.com/
cost of tadalafil in mexico http://www.lm360.us/
payday loans online fast deposit payday loans direct lenders
Hello! Quick question that’s entirely off topic. Do you know how to make your site mobile friendly? My website looks weird when viewing from my iphone. I’m trying to find a theme or plugin that might be able to correct this issue. If you have any recommendations, please share. Many thanks!|
berkey
cheap generic sildenafil cheap generic sildenafil
cash advance payday loans
sildenafil generic https://sildgeneric100.com/ buy sildenafil
goodrx viagra cheap viagra order viagra online
is cialis sold over the counter https://wisig.org/
errectile disfunction meds online without doctor prescription hims ed pills
viagra over the counter usa 2020 viagra coupons 75% off buy generic 100mg viagra online
cheap medications canadian pharmacy viagra medicine for ed
viagra pill buy generic viagra online buy generic viagra online
how much does cialis cost at walmart how often to take 10mg cialis cialis lowest price 20mg
tamoxifen mode of action https://tamoxifen.mrdgeography.com/
otc ed pills canada drugs online medication drugs
generic viagra online for sale viagra for sale online viagra
how much does viagra cost viagra prices where can i buy viagra over the counter
viagra without a prescription viagra online pharmacy viagra
$200 vidalista coupon https://vidalista40mg.mlsmalta.com/
buying ed pills online online canadian pharmacy best ed pills non prescription
comparison of ed drugs Prednisone ed help
ed medication Prednisone prescription drugs
shots for ed india pharmacy best online drugstore
best india pharmacy reviews https://medpills.bee-rich.com/
best india pharmacy reviews https://edmeds.buszcentrum.com/
erectile dysfunction: erectile dysfunction treatment can ed be reversed
ventolin inhaler dose https://amstyles.com/
ed vacuum pump: ed drugs online ed medicine online
Cheap Super Kamagra Uk unsenoinsago cialis online ordering tippesitle cialis comparison levitra viagra
cheap viagra online doctor prescription for viagra viagra price
viagra discount viagra how much does viagra cost
zithromax pill zithromax 250 mg pill zithromax 1000 mg pills
cheap erectile dysfunction pills buy cialis in canada online ed causes and cures
buy cialis free cialis medication for providers low cost cialis
generic cialis available 30 day cialis trial offer lowest price cialis
website canadian pharmacies online viagra without a doctor prescription walmart
mint hydroxychloroquine 200 mg https://sale.azhydroxychloroquine.com/
shelf life of dapoxetine https://ddapoxetine.com/
viagra coupon order viagra generic cheapest viagra online
viagra over the counter walmart
viagra canada buy generic viagra viagra otc
generic viagra without a doctor prescription
how much is viagra cheap generic viagra viagra coupons
viagra for sale
chloroquine and hydroxychloroquine https://hydroxychloroquinee.com/
prescription drugs canada buy online top erectile dysfunction pills ed meds online
Doxycycline antibiotics cheap Amoxil over the counter ed drugs
best ed pills online buy erectile dysfunction pills online top erectile dysfunction pills
best ed drug best rated canadian pharmacies safe online pharmacies in canada
viagra without doctor prescription safe online pharmacies in canada canadian pharmacy
cenmox antibiotics buy Flagyl best price for generic viagra on the internet
ed devices cheap Plaquenil buy Aciclovir
best liquid cialis buy cialis online cialis vs viagra effectiveness
buy viagra cialis generic cialis online how to take cialis
cialis without a doctor’s prescription lipitor 10 mg tablet generic lipitor
natural ed drugs erection problems men ed
otc cialis cialis viagra or cialis
pet meds without vet prescription canadian online pharmacies canadian online pharmacies
causes for ed lipitor generic lipitor
japqfbgn cheap viagra generic viagra india
viagra coupon https://cheapvgr100.online/ fpddthcp
otc viagra https://cheapvgr100.online/ ewtbcyyf
Taxi moto line
128 Rue la Boétie
75008 Paris
+33 6 51 612 712
Taxi moto paris
Hello it’s me, I am also visiting this website daily, this web page is actually fastidious
and the people are in fact sharing pleasant thoughts.
Here is my web page; hey
Hello! I know this is kinda off topic however , I’d figured I’d ask. Would you be interested in exchanging links or maybe guest writing a blog post or vice-versa? My site goes over a lot of the same subjects as yours and I think we could greatly benefit from each other. If you happen to be interested feel free to shoot me an e-mail. I look forward to hearing from you! Wonderful blog by the way!|
thefeed
doxycycline medication la 200 antibiotic and listeria amoxicillin 250 mg capsule
cvs generic cialis price https://cleckleyfloors.com/
strongest antibiotic for bacterial infection zithromax purchase online doxycycline 200 mg
generic zyrtec prescription where can i buy generic periactin claritin d coupon
yasmin cheap clomiphene tablets pilex tablet online
Thank you, I’ve recently been looking for info about this topic for a long time and yours is the greatest I have found out so far. But, what concerning the bottom line? Are you positive about the supply?|
feed
allegra 120 tablet price periactin coupon zyrtec lowest price
shatavari capsules buy online clomid for men buy yasmin pill usa
famvir medication valtrex prescription cost acyclovir without a prescription
It’s amazing for me to have a web site, which is helpful in favor of my experience. thanks admin|
the feed
Every weekend i used to pay a quick visit this website, because i want enjoyment, for the reason that this this web site conations really pleasant funny stuff too.|
feed
Hello there! Do you know if they make any plugins to safeguard against hackers? I’m kinda paranoid about losing everything I’ve worked hard on. Any suggestions?|
the feed
lobnehuw cialis or viagra http://cialisirt.com/ cialis coupon code
ptrdpdyc canada viagra http://viagrastm.online/ discount viagra
qmzpzpvc п»їcialis http://cialisirt.com/ hard erections cialis
ffjnykiu buy generic 100mg viagra online http://viagrastm.online/ 100mg viagra
bzlilscl generic viagra online http://viagrastm.com/ cheap viagra online canadian pharmacy
what is the best ed drug https://canadianpharmacyvikky.com best ed solution
best ed supplements https://canadianpharmacyvikky.com treatment of ed
I love your blog.. very nice colors & theme. Did you design this website yourself or did you hire someone to do it for you? Plz reply as I’m looking to create my own blog and would like to find out where u got this from. appreciate it|
portable atmospheric water generator
universal drugstore drugs from canada rx
family pharmacy ed medication the pharmacy
buy prescription drugs without doctor
https://canadarx24.com/
best ed pill
ed meds canadian pharmacy viagra canadian pharmacy reviews
homeopathic remedies for ed
https://canadarx24.com/
natural ed treatment
online canadian pharmacy https://canadarx24.com/ cheap erectile dysfunction pill
п»їviagra online canadian pharmacy canadian pharmacies online online pharmacy without scripts
ed natural treatment https://canadarx24.com/ buy prescription drugs
drugstore near me pharmacy online drugstore save on pharmacy
pharmacy online drugstore ed treatment pharmacy rx one reviews
can ed be cured https://canadarx24.com/ impotence pills
order viagra online isbfpbpq sildenafil generic how to get viagra
generic name for viagra txyxzyhv cheap viagra cost of viagra
Its like you read my mind! You appear to know so much about this, like you wrote the ebook in it or something. I feel that you could do with a few percent to drive the message home a little bit, however instead of that, this is wonderful blog. A fantastic read. I’ll certainly be back.|
superbeets
100mg viagra hjlomrqq generic viagra viagra 100mg price
how to get viagra https://edcheapgeneric.com/ ruobvery viagra from india