Nadere kennismaking met ActionAid NL

In de Europese campagne “We won’t accept hunger” vraagt ActionAid aandacht voor vrouwenrechten in de strijd tegen honger.*  ActionAid werkt zij aan zij met de lokale bevolking in ontwikkelingslanden en helpt hen om zich sterk te maken voor hun rechten. Door het geven van voorlichting en rechtsbijstand. Door het opzetten van verenigingen en netwerken. En door het voeren van campagne tegen misstanden en oneerlijke regelgeving. Speciale aandacht gaat daarbij uit naar vrouwen, want vooral vrouwen en meisjes in ontwikkelingslanden lijden honger. We benaderen Jorien Thijs, medewerker Communicatie en Campagnes van ActionAid, voor extra informatie.

Door Nanny Schutte en Lindy Bontenbal

Kunt u iets meer vertellen over de manier waarop u voorlichting en rechtsbijstand geeft?
“Niet kunnen lezen of schrijven is een grote beperking voor veel Afrikaanse boerinnen. Vaak hebben zij op papier wel rechten, maar kunnen ze deze simpelweg niet lezen, laat staan dat zij een brief kunnen schrijven voor de aanvraag van zaden, gereedschap of krediet, of onderhandelen over een goede prijs voor de opbrengst van hun landbouw activiteiten. In speciale vrouwengroepen, de Reflect Cirkels, krijgen vrouwen voorlichting over hun landrechten en de beste toegang tot agrarische middelen, leren ze indien nodig lezen en schrijven en organiseren ze zich met andere vrouwen in lokale actiegroepen. Ook wisselen zij onderling kennis uit over bijvoorbeeld droogtebestendige gewassen en irrigatietechnieken. Hierdoor groeit hun zelfvertrouwen en zijn zij beter in staat om hun recht op bijvoorbeeld land te claimen. Het verhaal van Adiya is een mooi voorbeeld van hoe ActionAid Afrikaanse boerinnen linkt aan rechtsbijstandverleners. Deze mensen trainen we in specifieke issues rondom recht op land en voedsel.”

Hoe draagt dit bij aan (verbeteringen op het gebied van) voedselvoorziening op het platteland?
“In 2012 heeft ActionAid 7250 boerinnen in Malawi getraind en zij hebben inmiddels verbeterde toegang gekregen tot land, zaden en gereedschap. Duizenden vrouwen organiseerden zich in een bond (COWFA) en wisten de oogst in één jaar tijd te verdubbelen. In Rwanda organiseren we boerinnen in coöperaties en geven we training in slimme landbouwtechnieken. In Kenia voorzien we middels micro-irrigatie duizenden mensen van water voor hun akkers in tijden van droogte. In Nederland en Europa voeren we campagne tegen biobrandstof die ten koste gaat van voedsel en lobbyen we bij de overheid voor meer steun aan boerinnen in Afrika.”

ActionAid Nederland zet zich in voor economische rechtvaardigheid en voedselzekerheid en richt zich daarbij heel bewust ook op achterliggende oorzaken en gerelateerde problemen. Zoals mijnbouw: “Afrika is rijk aan grondstoffen. Denk aan platinum, diamanten, goud en koper. Mijnbouwbedrijven verdienen goed aan grondstoffen uit Afrikaanse bodem. De lokale bevolking profiteert hier echter nauwelijks van en gaat er in veel gevallen juist op achteruit,” lees ik op de website.

Wat kan ActionAid in de mijnbouw betekenen?
“De mijnbouw kampt met veel problemen, het leven rond en het werk in de mijnen is gevaarlijk. Maar liefst één op de vier mijnwerkers krijgt silicose, een levensbedreigende longaandoening. Hierdoor eindigen veel arbeiders voor een langere periode ziek thuis. Mijnbouwbedrijven weigeren de ziektekosten te vergoeden. Het zijn de vrouwen die opdraaien voor de extra zorgtaken en kosten. Ze verliezen hun baan of houden te weinig tijd over om voedsel te verbouwen.

Grond- en drinkwater rond mijnen is vaak ernstig vervuild. Metaalresten en chemicaliën verdwijnen in de rivieren. Het water vormt een bron van besmetting, vooral voor kinderen. Vrouwen lopen dagelijks uren langer om schoon drinkwater te halen en hun kinderen voor gevaarlijke ziektes te behoeden.
Voor de komst van een mijnbouwbedrijf moeten lokale families vaak van de ene op de andere dag plaats maken. Dorpen worden letterlijk van de kaart geveegd. Gezinnen worden gedwongen om te verhuizen naar een plek waar de grond minder vruchtbaar is. En er komt veel seksueel geweld voor rond de mijnen, vrouwen in en rond de mijnen lopen dagelijks gevaar.
ActionAid wil dat vrouwen in mijnbouwgebieden beter worden beschermd. Het gaat om hún veiligheid. In Congo heeft ActionAid al honderden slachtoffers van verkrachting in mijnbouwgebieden geholpen hun leven weer op te bouwen. Hulpverleners geven psychische steun, onderwijs en helpen vrouwen hun eigen inkomen te genereren.
ActionAid werkt samen met zo’n 35 vrouwen- en mijnbouwgroepen over de hele wereld. Dit netwerk is speciaal opgericht om vrouwen te beschermen. ActionAid steunt deze vrouwen door onderzoek te doen in Nigeria, Tanzania en Zimbabwe om geweld en uitbuiting rond de mijnen aan te tonen. Gewapend met de resultaten zal ActionAid mijnbouwbedrijven verantwoordelijk stellen en compensatie claimen voor de verwoeste huizen, afgenomen land en gemaakte ziektekosten.”

Een ander probleem waar ActionAid zich mee bezig houdt is belastingontwijking, waarover ik het volgende lees op de website: “Belastingen zijn onmisbaar. Met de belasting die jij en ik afdragen, worden onder andere scholen en ziekenhuizen gefinancierd. Maar op dit moment betalen grote bedrijven in ontwikkelingslanden niet de hoeveelheid belasting die ze zouden moeten betalen. Hierdoor lopen ontwikkelingslanden elk jaar miljarden dollars mis die ze kunnen gebruiken bij financiering van openbare voorzieningen, zoals onderwijs en gezondheidszorg.”

Wat doet ActionAid tegen belastingontwijking?
“Ieder jaar verliezen ontwikkelingslanden zo’n $160 miljard aan belastinginkomsten door sluipregels van multinationals. Dat is drie keer zoveel als deze landen ontvangen aan buitenlandse hulp. Geld dat keihard nodig is voor de bouw van scholen, ziekenhuizen en andere voorzieningen. Dat móet anders. Wereldwijd voeren we daarom samen met de ActionAid landenkantoren campagne tegen belastingontwijking, bijvoorbeeld door oneerlijke belastingverdragen op de G8 aan de kaak te stellen.
In ontwikkelingslanden voeren lokale activisten actie voor eerlijke belastingheffing op multinationals en doen we aan budget-tracking, zodat gemeenschappen kunnen zien of de belastinginkomsten van de overheid ook daadwerkelijk ten goede komen aan de broodnodige voorzieningen.

Verder doen we in Nederland onderzoek naar ‘brievenbusmaatschappijen’ en kijken we welke multinationals de regels omzeilen. Dat doen we door lobbygesprekken en onderzoek maar ook door dit ingewikkelde onderwerp op ludieke wijze onder de aandacht te brengen via www.welkominhetbelastingparadijs.nl. Gewapend met deze informatie kunnen we politiek en bedrijfsleven overtuigen om belastingontwijking ten koste van ontwikkelingslanden tegen te gaan.”

www.actionaid.org/nl/nederland

* Lees ook:
> We won’t accept hunger