Een leider voor een betere maatschappij.
Veel afgestudeerde vrouwen in India geven de voorkeur aan een carrière in het bedrijfsleven onder andere om hun financiële toekomst veilig te stellen. Maar de Indiase Uthara, 30 jaar en opgeleid als accountant, verkiest het versterken van de rol van vrouwelijke ondernemers op het Indiase platteland boven een carrière bij een grote Indiase of buitenlandse multinational. Wat is haar drijfveer om zich in te zetten voor de grote groep armen in India? Een portret van een ambitieuze 30-er, over persoonlijk leiderschap, haar betrokkenheid bij de maatschappij en de toekomst van het land van 1.2 miljard mensen.
Tekst: Freija Vermeer, freelance tekstschrijver
"Ik ben een leider!”, zegt Uthara, zelfverzekerd. “Maar wel een die meer achter de schermen aan de touwtjes trekt." Ze is zeer bevlogen als het gaat om politiek, vrouwenemancipatie en sociale ongelijkheid. Daarom wordt ze ook wel “de activist” genoemd bij haar nieuwe werkgever, de Nederlandse sociale onderneming Better Future, waar ze sinds een half jaar werkt.
Uthara, maakt deel uit van een groeiende middenklasse in India. Deze groep heeft voldoende inkomen om zich een auto, een televisie en mobiele telefoon te permitteren. 60 jaar geleden bestond de middenklasse in India niet, inmiddels zijn dat naar schatting 200 miljoen mensen. Deze groep is ontstaan door onder andere overheidsinvesteringen in de ICT sector, de financiële sector en auto industrie.
“Mijn ouders zijn altijd mijn grootste inspiratie voor alle keuzes die ik heb gemaakt. Ze hebben mij vrij gelaten in mijn carrièrekeuze.” Hoewel Uthara is afgestudeerd als accountant gaf ze de voorkeur aan het werken voor een NGO. “Voor mij is het belangrijkste dat ik iets achter laat op de wereld. De wereld is niet rechtvaardig, maar je kan op z’n minst er aan werken om minderbedeelden kansen te bieden. Ze hebben genoeg ambitie, maar ze moeten wel de kans krijgen om er iets mee te doen.” Al van jongs af aan is Uthara zich bewust van het voorrecht om op te groeien in een financieel stabiele omgeving. Toen ze als kind armoede om zich heen zag, ontstond er een groeiend besef dat ze daar iets aan wilde veranderen. Haar voornaamste drijfveer; iedereen moet een kans krijgen om zich te ontwikkelen en toegang te hebben tot onderwijs en gezondheidszorg.
Vooral onderwijs in de breedste zin van het woord is voor Uthara heel belangrijk. "Mensen moeten weten dat ze keuzes en mogelijkheden hebben in persoonlijke groei. Iedereen moet voor zichzelf kunnen bepalen wat hun persoonlijke groei is, wat voor keuzemogelijkheden er zijn en betrokken worden bij besluiten. Van kinds af aan heb ik geleerd hoe belangrijk het is om deel uit te maken van keuzes die mij ook raakten. Mijn vader was altijd transparant over elke keuze die we moesten maken; of het over vakantie ging of over een financieel besluit. Hij vertelde dan wat het budget was en welke keuzes we hadden. Ook gaf hij me al vanaf mijn 5e jaar 5 Roepie per week. Als ik iets wilde dan zei hij, “Je hebt toch geld? Je kan het zelf kopen.” Zo werd ik me bewust van mijn eigen keuzemogelijkheden en voelde ik me gerespecteerd doordat ik inspraak had.”
Zes jaar werkte ze als projectmanager voor de NGO Janaagraha die zich richt op het bevorderen van het gebruik maken van stemrecht. Vijfentwintig mensen rapporteerden aan haar. “Ik geloof in democratisch leiderschap. Ik streef er naar om macht te delen en mensen te begeleiden. En niet macht over mensen uit te oefenen en ze uit te sluiten. Het hangt natuurlijk van de situatie af. In een crisissituatie moet je direct een besluit nemen. Maar in bijvoorbeeld kleine organisaties of afdelingen, moet iedereen die onderdeel uit maakt van een besluit ook om zijn of haar mening worden gevraagd. Als ik een besluit moest nemen, dan riep ik iedereen op dat moment bij elkaar. Ik legde de situatie voor en iedereen had de tijd om te brainstormen. Ik stelde hen de vraag, wat zou jij in mijn positie doen? Elke week overlegden we met elkaar of we op de goede weg waren of dat we dingen anders moesten doen. Natuurlijk zijn de werknemers het niet altijd eens met het besluit en het kost extra tijd. Maar het is mijn streven om deze vorm van inspraak toe te passen en ik denk dat het werkt. Zo zou het zeker voor organisaties in de sociale sector moeten werken.”
“Het is niet altijd makkelijk om gehoor te geven aan de behoeften van de werknemers of te kunnen voldoen aan de eisen van mijn manager. Dat is ook mijn grote valkuil, al van jongs af aan was ik altijd degene die het eerste mijn hand op stak in de klas als er iets moest worden gedaan. Ik ben perfectionistisch en kan niet goed “nee” verkopen. Dat is mijn eigen leerproces, om daar keuzes in te maken van wat ik wel en niet kan opvolgen.”
Vrouwelijk ondernemers op het Indiase platteland
Zes maanden geleden werd Uthara gevraagd om het Buzz project op te starten. De doelstelling van het project is om vrouwelijke ondernemers te trainen en zo hun onderneming te laten groeien. Het trainingsprogramma bestaat uit drie onderdelen; het versterken van zelfvertrouwen, financieel management en netwerken. De ambitie van het Buzz project is om in 2020, 20.000 vrouwen te trainen. “De afgelopen tijd hebben we vrouwelijke ondernemers gevraagd wat zij nodig hebben om hun onderneming verder te helpen en om meer financiële stabiliteit te creëren. Het draait daarbij voor een groot deel om het versterken van hun zelfvertrouwen. Uit de gesprekken blijkt dat veel vrouwen het heel moeilijk vinden om eigen keuzes te maken los van wat de familie en het dorp er van vindt. Zo mag een vrouw eigenlijk niet het huis verlaten en al helemaal niet het dorp, dat wordt als slecht gezien."
In augustus is de pilot van het Buzz project gestart en in januari 2013 zal het project van start gaan. Uthara is heel enthousiast over deze uitdaging. “Je hebt denkers en doeners in de sociale sector. Ik wil rechtstreeks in contact staan met deze vrouwen en weten wat ze nodig hebben om uiteindelijk ook hen te laten groeien. Als je het leven van deze vrouwen in het gezin kan verbeteren, dan bereik je uiteindelijk het hele gezin en hopelijk ook de gemeenschap waar ze deel van uitmaakt.”
Uthara is er van overtuigd dat vooral het ontwikkelen van persoonlijk leiderschap van vrouwen heel belangrijk is. Dat is niet alleen voor geschoolde vrouwen weggelegd, maar ook voor de vrouwen op het platteland. "Het gaat er om dat je de leider in jezelf vindt, je weet wat je drijfveren zijn en je toekomst deels zelf invulling kan geven. Dit is niet alleen "westers" denken, maar is net zo belangrijk in India. Om dit te bereiken moet je jezelf openstellen voor alles wat er om je heen gebeurt en daar van te leren. Dat is de belangrijkste leerschool en niet perse de universiteit. Als iedereen doet waar hij of zij gelukkig in is en daar ook genoeg keuzes in heeft dan wordt uiteindelijk iedereen en een maatschappij daar beter van.”
Uthara is positief over de toekomst in India. "Het is een goede tijd om jong te zijn in India. Nu is de tijd om steeds meer je eigen pad te kiezen. Maar daarbij moeten we blijven werken aan een beter onderwijssysteem en om meer kansen te creëren voor iedereen. Zo wordt de Indiase maatschappij hopelijk iets rechtvaardiger.”
Uthara houdt een weblog bij over het Buzz project op:
