Column Bert van Ruitenbeek, stichting Demeter
Het lijkt geen toeval dat juist in ons kleine land met veel meer varkens, koeien en kippen dan mensen in 2006 als eerste land ter wereld twee Kamerleden werden gekozen voor de Partij voor de Dieren. Daarmee kreeg een toenemend sluimerend ongemak over onze positie als mens tegenover dieren een veel luidere stem in het publieke debat. Inmiddels zit deze partij met vijf zetels in de Tweede Kamer en zwelt de stroom aan boeken en films aan die ervoor zorgt dat het beeld over de heersende mens over het dierenrijk aan het wankelen wordt gebracht.
De wereldvermaarde bioloog en primaten onderzoeker Frans de Waal toont in zijn boeken aan dat dat bijvoorbeeld apen en olifanten wel degelijk empathische vermogens kennen. De recente bioscoop hit ‘War of the Planet of the Apes’, speelt met de gedachten waarin mens en aap steeds meer uitwisselbaar zijn in gedrag. Onderzoek van Nicky Clayton in de TV serie ‘The Mind of the Universe’ toont aan dat kraaien hyperintelligent zijn en vooruit kunnen denken.
Hebben we onszelf ‘overschat’? Als heersers over de natuur in plaats van onderdeel van?
Volgens Frans de Waal is er in de natuur altijd een balans tussen eigenbelang en groepsbelang, maar is er veel meer dan een soort ‘survival of the fittest’; een zin die volgens De Waal onterecht aan Darwin is toegeschreven, maar later is misbruikt in ons economisch systeem. Het gaat bij de meeste diersoorten om een balans tussen het individu en het collectief, niet om ‘greed is good’ de beroemd geworden speech van Gordon Gekko uit de film Wall Street. Economisch vertaald een weg tussen kapitalisme en communisme. En dieren nemen van nature niet meer dan ze nodig hebben. Daar kunnen we heel wat van leren.
Al die belangstelling voor onze positie ten opzichte van de natuur en het dierenrijk is zinvol in een nieuwe zoektocht naar een balans. Want dat we als mens een veel te dominant stempel zetten op onze leefomgeving is moeilijk te ontkennen. Ons ‘unieke’ bewustzijn, lijkt juist voor verregaand onbewust gedrag te zorgen, namelijk op lange termijn gericht op de vernietiging van het collectief. En ondertussen komt er steeds meer onderzoek waaruit blijkt dat ook sommige diersoorten een soort zelfbewustzijn kennen en dat zelfs planten via geurstoffen met elkaar communiceren.
In de biodynamische landbouw spelen dieren een belangrijke rol in de kringlopen. Dieren worden benut voor melk, vlees en eieren, maar ook voor de mest. Niet als een problematisch afvalproduct maar als onderdeel van kringloop. Dieren zijn voor BD-boeren wezens die naar hun aard verzorgd dienen te worden. Omdat boeren alleen dieren mogen houden binnen de Demeter-voorwaarden waarin ze voor het grootste deel ook het voer zelf verbouwen , voorkomt dat het ontstaan van mega-dierhouderijen. Het gaat om de ‘menselijke maat.’
Op 10 oktober, de dag van de duurzaamheid is Marianne Thieme, fractievoorzitter van de Partij voor de Dieren de key-note spreker op een congres over biodynamisch en de ‘vrije’ markteconomie. Ons spiegelen aan de natuur, ook voor ons economisch denken, dat is een mooie opgave.
Bert van Ruitenbeek, directeur Stichting Demeter
Info over ons kwaliteitskeurmerk, onze boeren, of ons congres? www.stichtingdemeter.nl
Niets missen van De Betere Wereld?
Like dan onze Facebook-pagina en blijf op de hoogte. Of schrijf je in voor onze wekelijkse nieuwsbrief.
