Nieuwe Business Modellen die je ráken

In het artikel “De opmars van de WEconomy”, werden makers van Nieuwe Business Modellen opgeroepen mee te doen aan het onderzoek van Jan Jonker, hoogleraar Duurzaam Ondernemen aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Uit de ruim 170 aanmeldingen blijkt hoe er gezocht wordt naar andere waardemiddelen, zoals alternatief geld. “Maar nog veel spannender is de ontwikkeling dat mensen gaan betalen met tijd, mobiliteit en afval,” aldus Jonker.

Door Nanny Schutte

Business modellen, spannend? Jazeker! Zelf heb ik niets met economische zaken, tenminste zolang het alleen over geld gaat. Ik heb altijd al vraagtekens geplaatst bij ons financieel economisch systeem, gebaseerd op groei – de crisis bevestigt dat. Maar de WEconomy, daar word ik warm van!
Stel je voor; werken in de zorg in ruil voor korting op culturele activiteiten, kerstbomen (voor groene stroom) in ruil voor spaarlampen, of je afgedankte spijkerbroek retourneren en je geld deels terug krijgen. Jonker: “Met Nieuwe Business Modellen (NBM’s) raken we de kern van onze economie!”

Jatbaarheid
Bij NBM’s gaat het erom te kijken naar wat er wèl is: “Ik zou mijn wasmachine ook voor anderen beschikbaar kunnen stellen, in ruil voor … Zó simpel kan het zijn!” legt Jonker uit. Het initiatief thuisafgehaald.nl is zo’n voorbeeld met hoge ‘jatbaarheidsfactor’, zoals hij het noemt, een virtueel kookplein waar maaltijden tegen betaling gedeeld worden met buurtgenoten. Iedereen kan dus gemakkelijk en metéén meedoen – vandaar ‘WEconomy’. Nieuwe initiatieven schieten overal als paddenstoelen uit de grond. “We zitten midden in de opkomst van een fenomeen. De meeste initiatieven zijn piepjong en pas in de laatste twee of drie jaar ontstaan.”

Speuren naar parels
Onderzoek naar zo’n actueel verschijnsel vergt echt speurwerk. Mensen starten een initiatief vanuit een behoefte, waarbij er spontaan een businessmodel ontstaat, zonder dat dat als zodanig herkend wordt. Dit bleek al in een eerste onderzoek van Jonker in 2010 naar hoe duurzaamheid te organiseren; het leverde een paar honderd inspirerende voorbeelden op, maar businessmodellen konden er nauwelijks uit geselecteerd worden. Verkennend onderzoek in het voorjaar van 2012 leverde, uiteindelijk, veertien cases op. Ook in het nu lopend onderzoek is flink wat inspanning geleverd om initiatieven van de WEconomy zichtbaar te maken, beloond met zeer boeiende resultaten, dat wel.
Neem de Zorgflorijnen, een handelssysteem voor de thuiszorg, gebaseerd op tijd. Eén Zorgflorijn staat voor één uur zorg, ongeacht hoe die eruit ziet. Zo kunnen bijvoorbeeld ook gehandicapte mensen hun zorgvraag betalen met een wederdienst. Nog zo’n parel is gevonden in de Indische buurt in Amsterdam. Diensten van bewoners worden er door organisaties beloond met zogenaamde Makkies, een betaalmiddel dat ingewisseld kan worden voor kortingen en aanbiedingen. Doel is een samenhangende gemeenschap te bouwen.

WEconomy voor dummies
En nu de theorie, want het onderzoek moet natuurlijk leiden tot WEconomy-modellen, als basisstof voor de economen van de toekomst. Al die hartverwarmende initiatieven worden dus gecategoriseerd tot, juist: Nieuwe Business Modellen. Uit het verkennend onderzoek kwamen al drie stromingen naar voren; ruilen, delen en creëren. Daar zijn inmiddels lenen/leasen en sparen aan toegevoegd. Daarnaast worden er in het onderzoek vier verschillende typen business modellen onderscheiden: B2B, B2C, C2C en C2B (waarbij B=business en C=consumer). Dat is bijzonder, want zo wordt zichtbaar dat ook de consument producten gaat maken of diensten gaat verkopen, niet alleen aan andere consumenten maar ook aan bedrijven.

Een mooi voorbeeld van een B2B-NBM is FLOOW2, een digitale marktplaats waarop bedrijven en instellingen materieel, kennis en kunde van medewerkers onderling kunnen verhuren. Het maakt zichtbaar wie er wat, waar, wanneer en voor hoelang beschikbaar heeft en zorgt zodoende voor efficiënter gebruik van goederen en capaciteit. Een initiatief dat al bekend was als C2C, en hier dus getransformeerd is als B2B.
Rooftop Energy is een mooi voorbeeld van een B2C-NBM; elektriciteit van zonnepanelen op je eigen dak, zonder investering. Ook het bekende EkoPlaza, dé biologische supermarkt van Nederland, verdient het om hier genoemd te worden; ècht duurzaam ondernemen, binnen de bestaande kaders.
Het type C2C is uiteraard het gemakkelijkst op te zetten door consumenten, zoals het genoemde thuisafgehaald.nl. Een ander sympathiek initiatief in deze categorie is de Coöperatie WeHelpen.nl, een online marktplaats voor mantelzorgers, vrijwilligers en patiënten die elkaar willen helpen, waardoor maatschappelijke vraagstukken draagbaar worden.
Nog zo’n hartverwarmend initiatief is Woman on Wings – gebaseerd op de kracht en de energie van de vrouwen op het Indiase platteland en gedreven door compassie en gevoel voor business. Het C2B-NBM heeft als doel 1 miljoen(!) banen in India te creëren en laat zien hoe economische zelfstandigheid gebaseerd kan worden op enerzijds volume (véél mensen) en anderzijds ‘micro-capaciteit’. Of neem Networks, een recycle programma van Interface dat afgedankte visnetten, aangeleverd door consumenten, gebruikt voor tapijt. Het gebruikt dus afval als grondstof èn helpt mensen aan een inkomen!

Win kaarten voor de slotconferentie!
Steeds duidelijker wordt dat samen werken aan waardecreatie de belangrijkste bouwsteen is van een echt Nieuw Business Model. Dit aspect zal dan ook ruimschoots aan bod komen tijdens de slotconferentie op 28 juni, waar de uitkomsten van het onderzoek gepresenteerd worden. Het belooft een energieke bijeenkomst te worden, met inspirerende sprekers, interessante workshops en een soort van marktplaats met volop gelegenheid voor ontmoeting en kruisbestuiving ter bevordering van de WEconomy. Een groot aantal initiatiefnemers van NBM’s zal aanwezig zijn, naar verwachting mensen van o.a. Women on Wings, FLOOW2, de TimorPlein Community, MyWheels, Beebox, Peerby en De Hub. Deelnemers ontvangen een working paper met de voorlopige resultaten van het onderzoek.
De conferentie vindt plaats op vrijdag 28 juni van 13.00 – 17.00 uur, op de Campus van de Radboud Universiteit Nijmegen. Schrijf je snel in via onderstaande website! Hier vind je ook informatie over hoe je toegangskaarten kunt winnen, door via blog, nieuwsbrief, social media, etc. actief publiciteit te maken voor deze conferentie. Komt allen!

www.nieuwebusinessmodellen.info

Lees ook:
>  De opmars van de WEconomy