Indiase boter van Hollandse bio koeien
Toen ik in India was hoorde ik voor het eerst over Ghee. Daar was men van mening dat het een wondermiddel was voor bijna alles. Maar waarom gebruiken we het dan niet vaker in de Nederlandse keuken?
Op Groenvoer vind je onafhankelijke recensies over plekken en producten waar we blij van worden. Ook plaatsen we regelmatig artikelen en tips over alles wat met duurzaamheid te maken heeft.
Groenvoer is de gids van groen Nederland!
Ghee (uitgesproken op zijn Engels: “gh-ie”) is een vorm van geklaarde boter. Ghee wordt al decennia lang gebruikt in de Indiase keuken, de traditionele Ayurvedische geneeskunde en in religieuze rituelen. Omdat de koe in India heilig is, hebben de vijf producten van een koe ook een bijzondere status. Melk, kwark (curd), ghee, urine en mest kunnen daarom ook allemaal worden gebruikt om ziekten te zuiveren of iemand te “ontdoen” van zijn zonde. Ghee is ook in Nederland te koop. Nice!
Claim
Ghee Easy belooft dat het ideaal bakvet is. Het is rijk van smaak, heeft een hoge verbrandingstemperatuur, en is gemaakt van Hollandse boter. Bovendien zou het de spijsvertering verbeteren en zit het boordevol Omega 3 en 9 en de vitamines A, D en E.
Hoe zit het precies?
Allereerst, hoe wordt ghee gemaakt? Ghee lijkt op boter maar gaat een paar processtappen verder. Boter is geconcentreerd melkvet. (Wist je dat er voor een kilogram boter meer dan 20 liter melk nodig is?!!) Geklaarde boter wordt gemaakt door boter langzaam te verhitten en het heldere vet van het bezinksel af te gieten. Om Ghee te maken laat men de boter en de melkbestanddelen eerst nog sudderen zodat ze karameliseren. Dit creëert de nootachtige smaak en geur en zorgt ervoor dat de verbrandingstemperatuur (250°C) heel wat hoger ligt dan die van boter (130°C). Ghee kan beter tegen hoge temperaturen dus. Ter vergelijking: veel plantaardige olie heeft een verbrandingstemperatuur van 160°C.
Qua voedingswaarde zijn er ook verschillen. Boter bestaat voornamelijk uit vet (82%). Daarnaast zit er 16% water, 1% koolhydraten, 1% eiwitten, (veel) vitamine A en D en de mineralen calcium, fosfor en natrium in. Ghee bevat maar liefst 99% vet (waarvan 62% verzadigde vetten) en dus nog minder water, koolhydraten, eiwitten en vitaminen.
Er is trouwens ook zogenaamde bak- en braadboter. Dat is ook een soort geklaarde boter met 97% vet en bijna geen water. Aan bak- en braadboter is (eiwitrijk) weipoeder toegevoegd dat het bruinkleuren bevordert, en lecithine dat het spatten van de boter vermindert. In tegenstelling tot gewone boter of ghee, is dat geen volledig natuurlijk product dus.
Qua caloriën scheelt het ook wat. Per 100 gram bevat boter 745 kcal, bakboter 735 kcal en Plain Ghee Easy 895 kcal (De voedingswaarde staat nog niet op alle Ghee Easy-verpakkingen omdat dit pas vanaf 14 december 2014 verplicht werd).
Oordeel
Ghee Easy is verkrijgbaar in verschillende smaken: Plain, Salie (alleen bij Marqt te koop), Rozemarijn en Indian Spice. Alleen verkrijgbaar in een (weck)pot; wat mooier oogt en, qua lekken en hergebruik, handiger is dan een gewone roomboterverpakking. Veel meer over de herkomst van de boter en de smaken kon ik niet terugvinden op de verpakking of de website, dus ik vroeg het direct aan oprichter David Klingen. “We werken voor onze kruiden samen met Het Blauwe Huis en ze zijn allen biologisch. De precieze herkomst verschilt per type en kan ook over de tijd verschillen. De kruiden worden toegevoegd op het moment dat de ghee al helemaal zuiver is. Dan trekken we de kruiden een tijdje mee in de ghee.’ En de koeien die Ghee Easy mogelijk maken? Die wonen in Overijssel bij de familie De Lang van Weerribben biologische zuivel.
Het heeft even geduurd om een keuze te maken hoe ik ghee zou gebruiken, recepten en ideeën zat. Mijn eerste experiment was als broodbeleg. Op vers meergranen brood van de bakker vond ik de smaak van ghee te overheersend. Normaal beleg ik mijn boterham redelijk rijk en ik zal eerlijk toegeven dat ik na de ghee vrij snel buikpijn had. Maar als je van desem houdt, of oud brood nog een kans wil geven, is een laagje ghee (easy does it!) super lekker. Een in ghee gebakken eitje zorgde ervoor dat het gerecht wat romiger werd, maar eigenlijk merkte ik weinig verschil met normale boter. Persoonlijk was ik het meest tevreden over een pasta met in salie-ghee gebakken champignons. Mijn vriend, de grootste roomboterfan die ik ken, heeft er worstjes voor de stamppot in gebakken. Hij was tevreden met zijn worstjes en mijn saliepasta, maar helemaal overtuigd van ghee is hij niet. Voor (taarten) bakken zit de botervloot toch meer in zijn systeem dan een potje.
Vanwege de grote hoeveelheden vetten en caloriën is het maar de vraag hoe verstandig het is om ghee veelvuldig te gebruiken. Gewone boter voor koud gebruik en plantaardige olie of kokosvet voor warm gebruik, lijkt dan een meer logische keuze. Qua milieubelasting is het lastiger om een winnaar te benoemen. Aan de ene kant hebben dierlijke vetten — hoe biologisch ook — een hogere milieubelasting dan plantaardige ingrediënten in olie. Maar zo simpel is het niet, aangezien de koeien in Overijssel staan en kokosbomen in bijvoorbeeld Azië, waar andere processen ook minder transparant zijn.
David liet mij weten dat hij ongeveer 1 pot per twee weken gebruikt. Ik schat de kans klein dat het bij ons thuis zo snel zal gaan, maar ik ben zeker overtuigd door de smaak en het gemak in gebruik. Enige echte minpunt, wat mij betreft, is de beperkte informatie op de verpakking (en website) over de herkomst van de ingrediënten. Credits voor de koeien in Overijssel en de kruiden lijken me niet overbodig. Juist leuk!
Verkrijgbaar via:
Verschillende verkooppunten door heel Nederland.
Prijs:
€2,69 (100 gr), €5,49 (245 gr), €5,95 (250 ml) en €42,50 (2,15 kg)
Eindcijfer:
7.8
Lees ook:
> Anti-koolhydraten hype zorgt voor verwarring
> 5 tips om je vakantie te vergroenen
