Ken je dat? Dat je al na een paar kooksessies langs de plasticcontainer moet omdat je alwéér een overload aan plasticverpakkingen hebt liggen? Persoonlijk stoor ik mij hier ontzettend aan. Niet aan dat wandelingetje langs de container natuurlijk. Maar aan de kilo’s overbodig plastic die achterblijven na het bereiden van een maaltijd. Ik zou dit graag anders zien. En ja, dat kán dan ook. Maar, nog niet in Nederland, helaas. Want in ons landje lijken verpakkingsvrije winkels niet aan te slaan. Maar waarom dan niet? Dat, en meer, lees je in dit artikel. Waarin ik heb uitgezocht wat er allemaal komt kijken bij een verpakkingsvrije winkel.

Awareness

Awareness rondom klimaatverandering en de negatieve impact van plastic hierop groeit. Via social media en andere kanalen sporen mensen elkaar aan om onder andere minder plastic te verbruiken. Dagelijks zie ik foto’s op Instagram voorbijkomen van woonwijken die eigenlijk meer weg hebben van een vuilnisbelt, of dieren die verstrikt zijn geraakt in verpakkingen en visnetten. Om nog maar te zwijgen over de kilometers koraalrif die geen adem meer krijgen omdat de steeds dikker wordende plastic laag dit niet langer toelaat. Vreselijk…

Gelukkig lijken we de negatieve impact van wéér zo’n coffee-to-go wegwerpbeker op het klimaat steeds meer in te zien. Elke keer weer vormt zich een voorzichtige glimlach rond mijn mond als ik ’s ochtends op het station sta en iemand uit zijn eigen reusable cup zie drinken 🙂

Plastic aan de top!

Wanneer ik boodschappen doe houd ik altijd in mijn achterhoofd: liever geen plastic. Nou, ik kan je vertellen: dat is een hele opgave. De cherrytomaatjes zijn nog nèt niet per stuk verpakt. Helaas zijn er nog veel te weinig producten zonder verpakking te koop in de supermarkt. Sterker nog, plastic lijkt het meest aanwezige product in supermarkten. Gelukkig zie ik ook dat steeds meer supermarkten en bedrijven het initiatief nemen om gedeeltelijk over te stappen op duurzame verpakkingen. Maar, wat nou als we een stapje verder zouden willen gaan? Ik heb het dan niet over duurzame verpakkingen, maar over geen verpakkingen at all!

Wat blijkt: verpakkingsvrije winkels bestaan al over de hele wereld. Een supertof concept als je het mij vraagt, en hartstikke duurzaam! Boodschappen kunnen doen zonder vervolgens in bergen plastic te verdwijnen, wat wil je nog meer?

Waarom?

Eén van de grootste veroorzakers van de klimaatverandering is de enorme hoeveelheid plasticafval die wij als mens achterlaten op land en in de oceaan. Neem bijvoorbeeld de plastic soep. Dit is een direct gevolg van ons consumptiegedrag en inmiddels een snel groeiend en verbijsterend complex milieuprobleem. Ongeveer 8 miljoen ton plastic komt elk jaar in de oceanen terecht. Elk JAAR. Daar kunnen we toch niet onze ogen voor sluiten? Om die reden zou ik het liefst willen dat alle winkels verpakkingsvrij worden! Plasticafval betekent narigheid. En daar wil ik niet aan bijdragen.

Hoe?

Als ik het heb over een verpakkingsvrije winkel, dan bedoel ik ook écht verpakkingsvrij. Hier ga je dus zelf met je bakje, zakje of tasje naar toe en weeg je precies de hoeveelheden af die je nodig hebt. Wat echt top is, want zo sla je namelijk met je goede bedoelingen twee vliegen in één klap: minder plastic afval, én minder voedselverspilling!

Verpakkingsvrije winkels in Nederland

Toen ik in Amsterdam naar de nieuwe verpakkingsvrije winkel, Little Plant Pantry, ging om boodschappen te doen – en natuurlijk om te ervaren hoe dat nou gaat in zo’n winkel – merkte ik twee dingen op: allereerst hoe anders, dat wil zeggen, hoe móói een winkel eruit kan zien zonder al dat plastic! Nu hebben de eigenaren van Little Plant Pantry ook wel echt hun best gedaan op de winkel, maar wauw. Wát een plaatje. Ik werd zo blij van het plasticloze uitzicht. Ten tweede merkte ik dat boodschappen doen op deze manier wel langer duurt. Je gooit niet zo 1,2,3 alles los in je mandje. Toen ik echter een week later m’n zoveelste wandeling langs de plasticcontainer maakte dacht ik: ja, alles in je mandje gooien gaat snel, maar als je het goed wil doen scheidt je daarna wel je afval en breng je het weg. Ook dat kost tijd.

Waarom slaat het niet aan in Nederland?

Je merkt het wel. Ik vind het concept van de verpakkingsvrije winkels fantastisch. Er is slechts één onoverkomelijk probleem: in Nederland lijken deze winkels het hoofd niet boven water te kunnen houden. Ik heb veel gelezen over verpakkingsvrije winkels in onze buurlanden, waaronder België. Daar zijn de winkels wel erg in trek. In Nederland is dit helaas een heel ander verhaal.

Zo heeft Bag&Buy in Utrecht, toentertijd gevestigd in een drukke en populaire winkelstraat, het niet eens een half jaar volgehouden. Ik weet nog dat ik echt uitkeek naar de opening van deze winkel. Voor ik het wist bleven de schuifdeuren gesloten als ik naar binnen wilde gaan. Hetzelfde gold voor Opgeweckt Noord in Groningen. Ook zij moesten na een aantal maanden de deuren sluiten. Een van de hoofdredenen daarvoor bleek het beperkte assortiment. Deze winkels verkochten voornamelijk producten als rijst, pasta, meel, suiker en noten. Ook oliën en kruiden deden het daar goed. Maar, veel dierlijke producten kunnen zonder verpakking niet hygiënisch bewaard worden. Je kon dus niet in één winkel voor ál je boodschappen terecht. En natuurlijk het feit dat mensen niet van hun gewoonten willen afwijken. Om die reden bleef de Jumbo om de hoek toch populairder.

Toch blijft dan de vraag ‘waarom wel in België en niet in Nederland?’ staan. Dat blijkt een kwestie van mindset. België is niet voor niets Europees kampioen op het gebied van recyclen. Belgen zijn zich een stuk bewuster van het effect van verpakkingen op het milieu dan Nederlanders. Hoogleraar marketing in Leuven Luk Warlop schreef in de Volkskrant dat het in België hip is als je naar een verpakkingsvrije winkel gaat: ‘Belgen laten graag zien dat ze verpakkingsvrij winkelen, zo van: zie eens hoe milieubewust we zijn.’ Onder de Nederlanders laat deze mindset nog even op zich wachten.

Ik blijf het jammer vinden dat er in Utrecht geen supermarkt is waar ik verpakkingsvrij boodschappen kan doen. Maar ik blijf positief! Als het in België hip is, dan zal het vast niet lang duren totdat de trend overslaat naar de buren… Tot die tijd probeer ik in ieder geval zo veel mogelijk plastic te vermijden. Doe je mee? 🙂

Lees ook: 

> Dom Fair Fashion in Amsterdam

> Een afvalvrije toekomst: Nestlé versnelt actie om de hoeveelheid plastic afval terug te dringen

> De groeiende consumentenvraag naar duurzame verpakkingen